Gjykata Kushtetuese rrëzoi pjesën dërrmuese të padisë së shoqatave të gjyqtarëve, duke lënë në fuqi nenet që rregullojnë kontrollin e lidhjeve të gjyqtarëve dhe prokurorëve me elementë të krimit të organizuar. I vetmi nen i shfuqizuar lidhet me rastet kur një anëtar i KLGJ përjashtohet nga vendimarrja.
Gjykata Kushtetuese rrëzoi të hënën pjesën më të madhe të padisë së përbashkët të Shoqatës Kombëtare të Gjyqtarëve dhe Unionit të Gjyqtarëve të Shqipërisë, të cilët sfiduan për herë të tretë një sërë nenesh të tre ligjeve kyçe të reformës në drejtësi.
Sipas vendimit të publikuar në faqen zyrtare, Gjykata Kushtetuese u dha të drejtë paditësve vetëm për nenin 76, pika 2 të ligjit “Për organet e qeverisjes së sistemit të drejtësisë”, duke e shfuqizuar atë si të papajtueshme me Kushtetutën.
Ndërkohë, anëtarët e Gjykatës Kushtetuese rrëzuan të gjitha pretendimet e tjera të padisë, që godisnin në thelbin e vet disa prej neneve që rregullojnë kontrollin e pastërtisë së figurës së gjyqtarëve dhe prokurorëve-duke mos cënuar kështu në asnjërin prej neneve ligjet “për rivlerësimin kalimtar” dhe “për statusin e gjyqtarëve dhe prokurorëve”.
Dy shoqatat që mbrojnë interesat e lobit të gjyqtarëve e dorëzuan padinë e tyre më 1 qershor, ndërkohë që Kuvendi i Shqipërisë e cilësoi atë si të palegjitimuar dhe të pabazuar ligjërisht. Më herët, shoqatat e gjyqtarëve ishin palë në procesin e pasuksesshëm për rrëzimin e ligjit të vettingut si dhe arritën pjesërisht të shfuqizonin disa nene të ligjit “për statusin e gjyqtarëve dhe prokurorëve” në prill 2017.
Në akt-padinë e fundit, Unioni dhe Shoqata Kombëtare e Gjyqtarëve kërkuan shfuqizimin e disa neneve të ligjit të vetingut, të cilat rregullojnë kontrollin e pastërtisë së figurës së gjyqtarëve dhe prokurorëve përsa i përket lidhjeve dhe përfshirjes së tyre me krimin e organizuar.
Ata kundërshtuan shtrirjen e kontrolleve në kohë për lidhje të mundshme midis gjyqtarëve, prokurorëve dhe pjesëtarëve të krimit të organizuar, duke filluar nga 1 janari 2012, si në tejkalimin e normave kushtetuese. Një parashikim tjetër i ligjit që kundërshtohet nga shoqatat si jokushtetues ka të bëjë me kontaktet që mund të kenë pasur me krimin e organizuar persona të lidhur me gjyqtarë dhe prokurorë.
Padia në mënyrë të veçantë kundërshtonte mënyrën se si do të bëhet kontrolli i pastërtisë së figurës dhe provat që do të vlerësohen nga Komisioni i Pavarur i Kualifikimi dhe Kolegji i Apelimit. Ata kundërshtuan administrimin si provë të dëshmive të dhëna nga kundërshtarët e mbrojtur si dhe informacionet konfidenciale, të tilla si përgjimet telefonike parandaluese të bëra nga agjenci ligj zbatuese dhe informacioneve të dhëna nga oficerë dhe agjentë të policisë gjyqësore-kërkesa të cilat u rrëzuan nga Gjykata Kushtetuese.
Një tjetër nën i kontestuar i ligjit të vetingut kishte të bënte më të drejtën e gjyqtarit dhe prokurorit për të dhënë dorëheqjen gjatë procesit të rivlerësimit të integritetit të figurës, që sjell si rrjedhojë ndërprerjen e kontrollit. Ligji ka parashikuar që gjyqtarët dhe prokurorët mund ta ushtrojnë këtë të drejtë jo më vonë se 3 muaj nga hyrja në fuqi e tij. Sipas shoqatave, ky përcaktim është jokushtetues dhe subjektet duhet të kishin të drejtën e dhënies së dorëheqjes gjatë gjithë procesit të vetingut.
Kuvendi i Shqipërisë, i cili mbrojti ligjet në procesin para Gjykatës Kushtetuese hodhi poshtë si të pabazuara pretendimet e dy shoqatave të gjyqtarëve. I përfaqësuar nga ish-kryetarja e Komisionit të Ligjeve, Vasilika Hysi, Kuvendi argumentoi para Kushtetueses se kërkuesve u mungon legjitimiteti formal, pasi avokati i tyre nuk ishte pajisur me autorizim për të përfaqësuar çështje në Gjykatën Kushtetuese. Gjithashtu, Kuvendi mbrojti idenë se nenet që rregullojnë kontrollin e pastërtisë së figurës ishin në përputhje me standardet më të mira ndërkombëtare.