Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kroacia dhe Kosova po bojkotojnë ceremoninë e ditës së martë për dhënien e çmimit Nobel në shenjë proteste për nderimin me këtë çmim të autorit Peter Handke, të cilin ata e akuzojnë për përkrahje të Sllobodan Millosheviçit dhe mohim të krimeve të luftës.
Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kroacia dhe Kosova kanë thënë se diplomatët e tyre do të bojkotojnë ceremoninë e çmimit Nobel që do të mbahet të martën në Stokholm, ku çmimin i vitit 2019 për letërsi do t’i jepet Peter Handke, një shkrimtar austriak, përkrahja e të cilit për liderin Serbisë në vitet 1990, Sllobodan Millosheviç, ka zemëruar viktimat e luftës.
Turqia gjithashtu do ta bojkotojë ceremoninë, edhe Maqedonia e Veriut nuk do të dërgojë një përfaqësues, megjithëse nuk e përshkroi qëndrimin e saj si një bojkot.
Ministri i jashtëm i Kosovës Behgjet Pacolli tha të shtunën se bojkoti ishte një protestë në mbështetje të të drejtave të njeriut, ndërsa ministri i jashtëm në detyre i Shqipërisë Gent Cakaj shkroi në Twitter të hënën se “justifikimi i mizorive të luftës gjatë shpërbërjes së Jugosllavisë nuk duhet të shpërblehet”.
Presidenti i Turqisë, Rexhep Tajip Erdogan tha të martën se nderimi i Handkes me këtë çmim “nuk do të thotë asgjë më shumë përveçse të nderosh shkeljet e të drejtave të njeriut”.
Ministria e jashtme e Kroacisë tha ndërkohë se ambasadori i saj nuk do të marrë pjesë sepse ky çmim po i jepej një njeriu që ishte “angazhuar politikisht për të mbështetur politikat Sllobodan Millosheviçit në vitet 1990”.
Kryetari i presidencës trepalëshe të Bosnjës, Zeljko Komsiç, nxori një udhëzim për stafin e ambasadës boshnjake në Suedi që të mos merrte pjesë, duke thënë se presidenca “nuk autorizon askënd të marrë pjesë në ceremoninë e çmimit Nobel në emër të Bosnjës dhe Hercegovinës”.
Qindra njerëz pritet të marrin pjesë në një protestë në Stokholm të udhëhequr nga shoqata që përfaqësojnë viktimat boshnjake të luftës së viteve 1992-1995.
Më shumë se 58,000 njerëz në të gjithë botën kanë nënshkruar një peticion në internet duke kërkuar që çmimi i Handkes të revokohet. Disa gazetarë që raportuan nga Bosnja gjatë luftës gjithashtu kanë folur kundër çmimit, mes tyre korrespondentja e CNN Christiane Amanpour.
“Unë isha atje. Ne të gjithë e dimë se kush është fajtor”, shkroi Amanpour në Twitter të hënën.
Në 1997, Handke shkroi atë që u pa si një libër pro-serb për luftërat në Ballkan me titullin “Një udhëtim nëpër lumenj: Drejtësi për Serbinë”, dhe në 2006, kur vdiq Sllobodan Millosheviçi, ai mbajti një fjalim në funeralin e liderit serb në qyteti i tij i lindjes, Pozarevac, në Serbi.
Është mësuar gjithashtu se gjatë regjimit të Millosheviçit atij i është dhënë një pasaportë jugosllave.
Akademia Suedeze e ka mbrojtur vendimin e saj polemik për nderimin e Handkes me këtë çmim. Mats Malm, kreu i Akademisë Suedeze, tha se Handke kishte bërë “komente provokuese, të papërshtatshme dhe të paqarta”, por nuk kishte lavdëruar dhunën apo kishte mbështetur masakrat e Srebrenicës, raportoi agjencia e lajmeve Reuters.
Të hënën, Handke tha për televizionin publik në Republikën Srpska, RTS, se ai nuk priste një fushatë kundër tij dhe se ai kishte një ide se si “të përpiqej të pajtonte pikëpamjet e ndryshme”.
“Do të doja shumë të takoja një nënë nga palë dhe një nga pala tjetër. Një nënë nga fshati serb i Kravicës, ku filloi masakra e vitit 1995 e Srebrenicës, dhe një nënë nga rrethinat e Srebrenicës. Kjo ishte ideja ime, por mendoj se ishte disi naive”, tha Handke.