Kuvendi miratoi të enjten me shumicë votash pas disa orë debatesh aktin normativ të qeverisë “Për kompensimin financiar të çmimit për disa materiale ndërtimi, sipas përcaktimeve në kontratat publike për punë, si pasojë e situatës së veçantë, të krijuar në treg gjatë vitit 2022”.
Akti Normativ parashikon kompensim financiar për rreth 300 kontrata publike kryesisht në infrastrukturë dhe në procesin e Rindërtimit me një faturë prej 6 miliardë lekësh. Ai ka hyrë në fuqi që në muajin prill.
Opozita i kërkoi qeverisë që të bënte trasparente listën e kompanive përfituese dhe ngriti akuza se ky kompensim financiar ishte një abuzim me buxhetin e shtetit.
Ministrja e Financave, Delina Ibrahimi argumentoi në emër të qeverisë nevojën për këtë paketë kompensimi duke e lidhur atë me pasojat e luftës në Ukrainë dhe rritje e çmimeve në tregjet ndërkombëtare për materialet bazë të ndërtimit.
Ibrahimi tha se “akti është pjesë e paketës anti-krizë” duke e klasifikuar “si emergjencë kombëtare ndërhyrjen në këtë sektor”.
“Po i mbështesim që jo vetëm të vijojnë ciklin e tyre ekonomik, po që të mbajnë normat e punësimit që ndikojnë në mënyrë të pandreqshme në ekonominë e familjeve të tyre,” tha ajo duke shtuar se ka pasur një ngadalësim të investimeve publike.
Ministrja e paraqiti situatën në sektorin e ndërtimit në vështirësi dhe me kontrata të papërfunduara për shkak të krizës.
Ministrja e Shtetit për Sipërmarrjen, Edona Bilali pranoi se kompensimi ishte i detyruar pasi firmat e ndërtimit filluan të ndërpresin punimet apo të mos ndjekin grafikun e punimeve. Ajo tha se me këtë lëivizje, qeveria “mbron sipërmarrjen dhe veprat publike”.
Kompanive që nuk kanë zbatuar afatet e kontratave nuk do të penalizohen sipas këtij akti. Por për opozitën, kjo që po bën qeveria është abuzive dhe diskriminuese.
Deputeti Arbi Agalliu tha se mund të krijojë abuzime dhe trajtim jo të barabartë mes subjekteve”, pasi disa kanë vijuar punimet duke e përballuar me çmimet e rritura apo me kredi. “Ndërsa të tjerët kanë shkelur kontratën duke mos kryer punime. Kjo lë shteg për trajtim të diferencuar për subjekte e kontrata të ndryshme,” tha ai.
Sipas deputetes Grida Duma, lista e përfituesve nuk është transparente duke akuzuar qeverinë se është vënë në shërbim të disa personave që ajo i etiketoi si “aksionerë të peshqve të mëdhenj”.
“Jeni mbledhur këtu sot, që më të pasurit, ata që ulen në tavolina me shefin tuaj, aksionerët e peshqve të mëdhenj, të marrin rimbursimin e kontratave,” tha ajo.
Jorida Tabaku e cilësoi korrupsion në nivelin më të lartë. “Nga korrupsioni i banaqeve ka kaluar në korrupsionin politik, ku kompani të caktuara kërkojë këtu mbështetje dhe sjellin këtu rritje buxheti për to, ndërkohë që ky nder, ky favor, kjo mëshirë nuk i jepet as grupeve në nevojë, as pensionistëve, as familjeve të varfra dhe nuk i jepet askujt nga ata qytetarë që sot janë duke përjetuar rritjen e çmimeve, që është dy shifrore,” tha Tabaku.
Sipas relacionit shoqërues të dorëzuar nga qeveria, “ky akt normativ zbatohet për kontratat publike për punë, të financuara me fonde të shoqërive me kapital shtetëror të paktën 51% apo me financim të huaj… që preken nga rritja e çmimit të hekurit, çimentos, bitumit, aluminit, bakrit dhe zinkut, për punë të kryera pas hyrjes në fuqi të këtij akti normativ”.
Po ashtu, akti parashikon që për vonesat në zbatimin e kontratave publike si dhe vonesat në zbatimin e kontratave në kuadër të procesit të rindërtimit, që janë në proces zbatimi nga data 1 janar 2020, nuk do të konsiderohen si shkelje e kushteve kontraktore dhe nuk do të aplikohen penalitete ndaj operatorëve ekonomike. Vlera e kompensimit dhe kompanitë që do të kompensohen do të përzgjidhen nga autoritetet kontraktore.