Shtatë organizata ndërkombëtare i dërguan një letër publike kryeministrit Edi Rama të mërkurën duke i protestuar ndaj sjelljes së tij të përsëritur ndaj gazetarëve që i bëjnë pyetje nëpër konferencat e tij për shtyp. Letra e protestës erdhi pasi Rama deklaroi se do të “dërgojë për riedukim” gazetarin Klevin Muka të A2CNN pasi ky i fundit pyeti në mënyrë ironike nëse ministrja e jashtme Olta Xhaçka ka respektuar apo jo kodin e etikës së qeverisë “Rama” gjatë takimeve me bashkëshortin e saj biznesmen, i cili rezulton përfitues indirekt i një parcele plazhi, dhënë për përdorim ekskluziv për 30 vjet nga qeveria “Rama”.
“Ne, organizatat firmëtare të lirisë së medias dhe lirisë së shprehjes, po të shkruajmë për të protestuar ndaj vendimit tuaj të fundit për të ndaluar në mënyrë të njëanshme gazetarët nga pjesëmarrja në konferencat për shtyp të qeverisë dhe kërkesës që ata t’i nënshtrohen “riedukimit” pasi të bëjnë pyetje sfiduese për çështje të interesit publik,” shkruhet në letër.
Organizatat thonë se këto kufizime arbitrare pengojnë rëndë aftësinë e medias për të bërë rolin e vet si qen roje për interesin publik dhe për të kërkuar përgjigje për çështje sfituese.
“Këto janë gjithashtu emblematike për problemet më të thella në lidhje me aksesin në informacion për gazetarët dhe pengesat e gazetarisë së lirë dhe të pavarur në Shqipëri, vendi që renditet në vend të 103 në Indeksin Botëror të Lirisë së Shtypit nga RSF, një rënie vjetore me 20 vende,” nënvijëzon letra.
Rama zhvilloi një konferencë për shtyp me ministren e jashtme Olta Xhaçka më 1 korrik, pasi kjo e fundit përballet me pikëpyetje nëse përfitimi në mënyrë indirekte i një parcele plazhi nga një kompani e lidhur me të, në shërbim të hotelit nën pronësi të bashkëshortit të saj, e vendos atë në kushtet e konfliktit të interesit dhe papajtueshmërisë me mandatin e deputetit.
Sipas kushtetutës, një deputet nuk mund të bëjë biznes me pronën e shtetit dhe as të përfitojë pronë publike. Socialistët duket se sugjerojnë se përfitimi i parcelës së plazhit përmes statusit të investitorit strategjik për një kompani nën pronësinë e një të afërmi të Xhaçkës nuk e bën teknikisht Xhaçkën përfituese. Megjithatë socialistët po përpiqen të pengojnë dërgimin e çështjes për shqyrtim në Gjykatën Kushtetuese dhe nuk po lejojnë opozitën të ndërmarrë një komision hetimor parlamentar për përfituesit e statusit të investitorit strategjik, një politikë kontroverse e qeverisë së kryeministrit Edi Rama.
Debati mbi përfitimin apo jo të Xhaçkës vjen në një kohë kur Rama ka hartuar një dokument të cilin e cilëson si Kod Etike për anëtarët e qeverisë, në të cilin shkruhet mes të tjerash se një ministër nuk mund të takohet me një biznesmen pa pasur në takim praninë e dy zyrtarëve të tjerë.
Muka e pyeti Xhaçkën nëse e ka zbatuar këtë nen të kodit gjatë takimeve me bashkëshortin, një lloj ironie të cilën Rama e cilësoi si “shkelje të kodit të etikës së gazetarit” ndërsa shpalli se gazetari ka nevojë “të shkojë për riedukim”, një term që duket se është huazuar nga koha e komunizmit, kur gabimet politike të intelektualëve dënoheshin me riedukimin e tyre të detyruar në ndërmarrje prodhimi, si fjala vjen, një mësues që gabonte dërgohej të punonte si zdrukthëtar apo hekurthyes.
“Në vlerësimin tonë, pyetjet e zotit Muka përfshinin një çështje legjitime me interes publik mbi Kodin e Etikës të Këshillit të Ministrave të sapokrijuar dhe konflikte të mundshme interesi që përfshijnë ministren në fjalë, dhe për këtë arsye justifikonin një përgjigje. Në vend të kësaj, ai tani përballet me një ndalim arbitrar prej tre muajsh nga konferencat për shtyp, gjë që do të ndikojë seriozisht në aftësinë e tij për të kryer siç duhet detyrat e tij profesionale,” vëren letra e organizatave.
“Me shqetësim, theksojmë se kjo nuk është hera e parë që një gazetar përballet me një kufizim të tillë. Gjatë një konference për shtyp jashtë selisë së Partisë Socialiste në mars 2022, ju i keni thënë gazetares së TV Syri.net, Ambrioza Meta se ajo kishte nevojë për “riedukim” dhe u ndalua nga konferencat për shtyp për 60 ditë, pasi ajo bëri pyetje me interes publik për arrestimin e një deputeti të Partisë Socialiste dhe një rast korrupsioni të lidhur me inceneratorët,” shkruhet më tej në letër.
“Në një shoqëri demokratike, nuk është roli i zyrtarëve të zgjedhur që të vendosin personalisht masa disiplinore ndaj gazetarëve si individ mbi ato që ata konsiderojnë – me të drejtë ose jo – si shkelje të pretenduara të etikës. Ndaj ju bëjmë thirrje që të hiqni menjëherë kufizimin ndaj Klevin Mukës dhe të përmbaheni nga vendosja e masave të tilla ndaj të gjithë anëtarëve të shtypit në të ardhmen,” rekomandojnë organizatat.
Letra u firmos nga Qendra Evropiane për Lirinë e Shtypit dhe Medias (ECPMF), Federata Evropiane e Gazetarëve (EFJ), Instituti Ndërkombëtar i Shtypit (IPI), OBC Transeuropa (OBCT), Reporterët pa Kufij (RSF) dhe Rrjeti i Gazetarëve të Sigurt (SJN).
