Qeveria shqiptare hoqi dorë momentalisht nga një masë jopopullore që synonte të kursente konsumin e tepërt të energjisë elektrike nga konsumatorët familjarë, ndërkohë që fatura e importit të energjisë elektrike mbetet në nivele të jashtëzakonshme, një masë që kryeministri Edi Rama e argumentoi se është rrjedhojë e “përmirësimit të situatës”, ndërsa shpalli planin për ta bërë Shqipërinë vend sovran dhe të pavarur nga pikëpamja energjetike.
Ndërkohë që Rama shpallte vendimin, Korporata Elektroenergjetike Shqiptare njoftoi blerjen e 75,500 MWh energji elektrike nga importi për muajin tetor, me vlerë totale prej 33 milionë eurosh dhe një çmim mesatar të ponderuar prej 455.24 euro për MWh. Me kursin aktual të këmbimit, një KWh energji elektrike e importuar kushton 53.3 lekë, shifër kjo 5.6 herë më e lartë se sa çmimi aktual pa TVSH i konsumatorëve familjarë që është 9.5 lekë.
Shqipëria pritet të paguajë 300 deri në 500 milionë euro këtë vit për importimin e energjisë elektrike, para këto që paguhen nga taksapaguesit përmes taksimit të përgjithshëm.
“Pas një diskutimi që kemi zhvilluar mbrëmë, kemi vendosur të shtyjmë për më vonë vendosjen e fashës,” deklaroi Rama në një video të vetëregjistruar në Facebook.
“Në 1 shtator, kur ne vendosëm fashën me çmim të mbrojtur deri 800 kWh, kërkesa për energji nga KESH ishte rreth 17,000 KWh, sot është rreth 11,000 KWh,” deklaroi ai, në shifra që nuk kanë kuptim dhe nuk përputhen me situatën elektroenergjetike të vendit.
Ai deklaroi më tutje se sipas tij, “tre vitet e fundit kanë qenë me rekorde negative në sasinë e rreshjeve,” deklaratë kjo që gjithashtu nuk përputhet me realitetin. Sipas të dhënave të INSTAT, Shqipëria gjatë tre viteve të shkuara (2019-2020 dhe 2021), ka pasur dy vite të këqija dhe një vit të mirë, por vitet e këqija nuk kanë qenë “rekord negativ”. Ai deklaroi se Shqipëria mbulon “vetëm 75% të konsumit të energjisë me prodhim vendës”, deklaratë kjo që nuk përputhet me të dhënat statistikore, të cilat sugjerojnë se në periudhën 2017-2021, prodhimi në Shqipëri ka qenë 84.1% e konsumit.
Rama premtoi se Shqipëria do të prodhojë 100% të konsumit të energjisë elektrike “brenda këtij dhjetëvjeçari” ndërsa e konsideroi këtë si një masë që “do ta bëjë Shqipërinë një vend energjetikisht sovran, si dhe eksportues neto.”
Shqiptarët e kanë dëgjuar një premtim të tillë edhe më parë, gjatë një krize tjetër energjetike. Në vitin 2007, ndërsa keqmenaxhimi la vendin pa drita dhe faturoi qindramilionë euro energji të importuar në kurriz të taksapaguesve, kryeministri i asaj kohe shpalli planin për ta bërë Shqipërinë një “superfuqi të vogël energjetike”, pavarësisht se të gjitha faktet tregojnë se Shqipëria, nëse dëshiron të ketë një ekonomi të zhvilluar dhe me mirëqenie, nuk i ka mundësitë për të qenë eksportues neto, as i energjisë elektrike dhe as i energjive primare, për shkak se nuk ka burime të mjaftueshme energjetike.
Ndërsa Rama deklaroi se shtyrja e vendosjes së fashës i detyrohej përmirësimit të kushteve hidrike në kaskadën e Drinit dhe rënies së konsumit, kundërshtarët e tij politikë e konsideruan vendimin si tërheqje përballë frikës për protesta popullore.
Rama nga ana e tij u përpoq edhe një herë të bindë publikun se ai nuk është përgjegjës për krizën. “Unë dhe kjo qeveri do të bëjmë më të mirën,” tha ai. “Inflacionin e ka sjellë lufta dhe nuk e ka sjellë qeveria.”