Kryeministrat e gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor nënshkruan tre marrëveshje të reja në Berlin të enjten, duke u mundësuar qytetarëve të tyre të kalojnë kufijtë duke përdorur vetëm karta identiteti dhe duke siguruar njohje reciproke të diplomave dhe kualifikimeve profesionale për mjekët, dentistët dhe arkitektët.
Marrëveshja hoqi “murin” e fundit të vizave në rajon, të cilin Kosova ia vendosi Bosnjës në vitin 2014. Qytetarëve të Kosovës u duheshin viza për të hyrë në Bosnje që nga shpallja e pavarësisë në 2008.
Përveç Serbisë, Bosnja është i vetmi vend ish-jugosllav që nuk e njeh Kosovën si shtet të pavarur, megjithëse ka njohur pasaportat e Kosovës që nga viti 2012.
Marrëveshjet u nënshkruan si pjesë e Procesit të Berlinit, një nismë e udhëhequr nga Gjermania e krijuar për të lehtësuar bashkëpunimin rajonal midis gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor, Shqipërisë, Bosnjës dhe Hercegovinës, Kosovës, Maqedonisë së Veriut, Malit të Zi dhe Serbisë – e njohur si WB6 në politikën ndërkombëtare. .
Ministrja e Jashtme gjermane Annalena Baerbock tha të premten e kaluar: “Këto tre marrëveshje do të hapin rrugën për krijimin e një tregu të përbashkët rajonal të Ballkanit Perëndimor.”
“Duke ngritur këtë treg, ju po bëni një hap të rëndësishëm përpara në procesin e anëtarësimit në BE”, shtoi Baerbock.
Por këto marrëveshje nuk janë të dobishme vetëm për aspiratat e vendeve për t’u anëtarësuar në BE. Ndërsa kalimi i kufijve duke përdorur vetëm mjete identifikimi nuk është gjithashtu diçka e re në WB6, kjo është një mundësi që boshnjakët dhe kosovarët deri më tani nuk e kanë pasur në lidhje me vendet e tyre.
Krenare Gashi Krasniqi, shefe e Degës në Kosovë të Zyrës Rajonale për Bashkëpunim Rinor në Ballkanin Perëndimor, RYCO WB, një organizatë ndërqeveritare e themeluar nga ËB6 si pjesë e Procesit të Berlinit nga viti 2014 për të përmirësuar bashkëpunimin rinor dhe për të organizuar shkëmbime, është dashur të aplikojë deri më tani tri herë për vizë boshnjake.
“Nga perspektiva profesionale, kjo do të përmirësojë bashkëpunimin midis organizatave të shoqërisë civile, institucioneve dhe njerëzve nga Bosnja dhe Kosova”, tha Gashi Krasniqi për BIRN në Berlin gjatë Forumit Rinor të Ballkanit Perëndimor, një ngjarje paralele e Procesit të Berlinit. “Nga një këndvështrim personal, mendoj se këto viza ishin gjëja më qesharake që kam parë në këtë rajon”, shtoi ajo.
Për të marrë një vizë për në Bosnje, Gashi Krashniqi duhej të shkonte në ambasadën e Bosnjës në Shkup, në Maqedoninë e Veriut, pasi Bosnja nuk ka ambasadë në Kosovë.
Boshnjakët duhej të bënin të njëjtën gjë, duke e kthyer një udhëtim tetë orësh midis Sarajevës dhe Prishtinës, kryeqytetet e Bosnjës dhe Kosovës, në një udhëtim dyditor.
“Viza juaj nuk është e vlefshme”
Ishte gjithashtu pothuajse e pamundur të merrje viza vetëm për vizita turistike, duke lënë miq dhe familje të ndara prej vitesh nga njëri-tjetri.
Meris Becovic nga Sarajeva, ka qenë aktiv në rajonin e WB6 për më shumë se pesë vjet dhe ka shumë miq në Kosovë, por nuk mundi t’i vizitonte kurrë.
“Zakonisht takoheshim diku në rajon ku mund të shkonim të gjithë”, tha Becovic për BIRN. “Për shkak të vizave, nuk kam mundur të planifikoj të shkoj në Kosovë, ose ta bëj këtë spontanisht”, shtoi ai.
Rregullat e rrepta të aplikimit për vizë nga të dyja palët bënë që shumë njerëz të hiqnin dorë fare nga aplikimet për pajisje me një të tillë, por edhe kur një aplikim për vizë pranohej, kjo nuk do të thoshte se kalimi i kufirit shkonte pa probleme.
Qytetarët e Kosovës shpesh do të duhej të shmangnin kalimin e Serbisë gjatë rrugës për në Bosnje. Boshnjakët gjithashtu duhet të shmangin kufirin serb, ose duhej të dilnin nga Kosova me pasaportë dhe të hyjnë në Serbi me ID-në e tyre, në mënyrë që të shmangin pretendimet për kalim të paligjshëm të kufirit.
Krenare Gashi Krasniqi ka pasur edhe një përvojë të pakëndshme me hyrjen në Bosnje nga toka. Ajo u mbajt në kufirin mes Malit të Zi dhe Bosnjës për disa orë.
“Policia kufitare fillimisht na tha se sistemi i njohjes së vizave nuk po funksiononte për momentin”, tha ajo. “Pas një kohe, më thanë se viza ime nuk ishte e vlefshme, pasi sistemi nuk e njihte atë.”
Duke qenë se Gashi Krasniqi po udhëtonte për në Bosnje për punë, kompania që e ftoi kishte kontaktuar edhe me ambasadën e Bosnjës në Shkup, e cila u përpoq t’i shpjegonte policisë kufitare se gjithçka ishte në rregull me vizën.
“Kolegia ime e kuptonte gjuhën e policisë dhe më përktheu komentet seksiste që policia bëri për mua”, tha ajo për BIRN. Më vonë oficerët e policisë u raportuan dhe ajo arriti të largohej nga Sarajeva, por me një shije të hidhur pas udhëtimit të vështirë.
Becovic dhe Gashi Krasniqi i thanë BIRN se tani ata kanë një shans për të udhëtuar në vendet e njëri-tjetrit dhe do ta shfrytëzojnë mundësinë për ta bërë këtë.
