Vetëm pak ditë përpara zgjedhjeve presidenciale dhe parlamentare të 14 majit në Turqi, organizatat Human Rights Watch dhe Article 19 thanë në një raport me pyetje dhe përgjigje se kontrolli i qeverisë turke mbi internetin dhe politikat e kompanive të teknologjisë rrezikon zgjedhjet.
“Qeveria turke ka përshpejtuar përpjekjet e saj për të zbatuar censurën dhe për të forcuar kontrollin mbi mediat sociale dhe faqet e pavarura të lajmeve në internet përpara këtyre zgjedhjeve”, tha Deborah Brown, studiuese e lartë e teknologjisë në Human Rights Watch.
“Votimi do të testojë nëse votuesit në Turqi mund të mbështeten në mediat sociale për lajme të pavarura dhe për të shprehur pikëpamjet e tyre mbi zgjedhjet dhe rezultatin e tyre, pavarësisht përpjekjeve të qeverisë për t’i vënë kompanitë totalisht nën kontroll”, shtoi ajo.
Të dy organizatat thanë se qeveria e presidentit Rexhep Tajip Erdogan duhet të përmbahet nga kërcënimet ose shtypja e mediave sociale për të parandaluar qarkullimin e mendimeve të kundërta gjatë zgjedhjeve.
Ata kujtuan se qeveria ka shtuar ndjekjen penale ndaj gazetarëve, kundërshtarëve politikë dhe të tjerëve për kritikat e tyre ndaj presidentit dhe qeverisë në internet, ose thjesht për shpërndarjen ose pëlqimin e artikujve kritikë në rrjetet sociale.
Në zgjedhjet parlamentare dhe presidenciale të së dielës, Erdogan dhe Partia e tij në pushtet për Drejtësi dhe Zhvillim, AKP, përballen me sfidën më të madhe ndonjëherë ndaj tyre.
Sondazhet tregojnë se gara është e ngushtë midis Erdoganit dhe sfiduesit të tij për postin e presidentit, Kemal Kilicdaroglu. Gara mes aleancave të tyre përkatëse për një shumicë në parlament është gjithashtu shumë e ngushtë.
Qeveria shpesh bllokon faqet e internetit dhe urdhëron heqjen e përmbajtjeve që shprehin pikëpamje të kundërta dhe njihet tashmë për bllokimin e qasjes në rrjetet e njohura të mediave sociale në kohë trazirash politike ose kur parashikon kritika, siç bëri pas tërmeteve shkatërruese të shkurtit 2023.
Por grupet e të drejtave gjithashtu u kërkuan kompanive të teknologjisë që t’i rezistojnë presionit të qeverisë.
“Platformat e mediave sociale dhe shërbimet e mesazheve duhet t’i japin përparësi të drejtave të njeriut mbi fitimet për të respektuar të drejtën e votuesve në Turqi për të marrë pjesë në zgjedhje demokratike duke i rezistuar presionit të qeverisë dhe duke vënë në zbatim plane emergjente kundër mbytjes së zërave kritikë”, thuhet në raport.
“Kompanitë e mediave sociale mund të përballen me presion të madh për të hequr përmbajtjen që qeveria e sheh si të pafavorshme, duke përfshirë vlerësimet nga monitoruesit e pavarur”, tha Sarah Clarke, drejtoreshë e Article 19 Evropë.
“Është thelbësore që kompanitë t’i rezistojnë këtyre presioneve dhe të bëjnë gjithçka që është në fuqinë e tyre për të kundërshtuar masat që do t’i bënin ato bashkëpunëtore në abuzimet e të drejtave gjatë kësaj periudhe kritike zgjedhore”, shtoi Clarke.
Vitet e fundit, qeveria ka shtuar ndjeshëm censurën e saj ndaj medias dhe internetit, duke përdorur ligje dhe rregullore drakoniane.
Turqia u rendit në vendin e 165 nga 180 vende në Indeksin e Lirisë së Shtypit të vitit 2023 të organizatës Reporterët pa Kufi, RSF. Indeksi e klasifikon kontrollin e qeverisë turke mbi organet mediatike si të lartë.
