Mirlind Daku sapo kishte hyrë në lojë kur futi topin në rrjetë, turma vendase në kryeqytetin shqiptar, Tiranë, shpërtheu në festime për mundësinë që Shqipëria të fundoste Poloninë në ndeshjen kualifikuese për Euro 2024 në Gjermani.
Për shumë shqiptarë etnikë në Kosovën fqinje, megjithatë, ky ishte një çast i hidhur. Në fund të fundit, Daku ishte futbollisti i tyre deri pak ditë para përballjes së 10 shtatorit.
Daku dhe shoku i tij i skuadrës Arbnor Muja, kanë lindur të dy në Kosovë dhe kanë bërë emër në ligën kombëtare të shtetit më të ri të Evropës, pjesë e UEFA-s dhe FIFA-s që nga viti 2016.
Por kur erdhi puna te detyra ndërkombëtare, ata zgjodhën Shqipërinë në vend të Kosovës, shanset e së cilës për të shkuar në Gjermani vitin e ardhshëm u zbehën në shtator me një barazim kundër Zvicrës dhe një humbje përballë Rumanisë, duke e lënë Kosovën të parafundit në Grupin I, mbi Andorrën. Shqipëria është në krye të Grupit E.
Daku dhe Muja nuk janë vetëm. Në ndeshjen kundër Polonisë, Shqipëria futi dy lojtarë me origjinë nga Kosova në formacionin startues dhe solli dy të tjerë – përfshirë Dakun – si zëvendësues.
Para pranimit të Kosovës në UEFA dhe FIFA, shumë lojtarë me origjinë nga Kosova zgjodhën të luanin për Shqipërinë ose kombe të tjera, si për shembull Xherdan Shaqiri i Zvicrës. Por trendi nuk ka të ndalur, duke shkaktuar kështu zhgënjim tek autoritetet e futbollit, trajnerët dhe tifozët në Kosovë.
“U uroj suksese… por mendoj se duhet të prisnin, sepse këtu u rritën dhe u zhvilluan si futbollistë profesionistë”, tha ish-lojtari dhe tani trajneri i të rinjve Arben Zeqiri për Dakun dhe Mujën.
“Ata duhet të kishin pritur shansin e tyre me kombëtaren e Kosovës”, tha ai për BIRN. “Në futboll, duhet të jesh i duruar.”
“Është e tepërt”
Njëzet e pesë vjeçari Daku, një sulmues për Rubin Kazanin e Rusisë, kishte luajtur më parë për kombëtaren e Kosovës, por vetëm në miqësore, që do të thotë se ai kishte ende mundësi të ndryshonte ekip. Anësori i Antuerpit, Muja, 24 vjeç, nuk kishte luajtur fare për Kosovën në nivel të lartë.
Para se të shkarkohej në qershor si trajner i kombëtares së Kosovës, francezi Alain Giresse tha se e kishte thirrur dy herë Mujën, por se ai nuk ishte paraqitur. Kur e thirri përsëri, Giresse tha se Muja kërkoi një garanci se do të luante. “I thashë që nëse është kështu, më mirë të mos vijë”, u tha Giresse gazetarëve.
Pasardhësi i tij si trajner, Primoz Gliha, u shpreh i habitur.
“Unë vij nga Sllovenia dhe nuk mund ta imagjinoj kurrë që dikush refuzon të vijë në ekipin kombëtar sepse nuk ka luajtur më parë”, tha Gliha në fillim të shtatorit. “Nuk do të lejoj që kjo të ndodhë.”
“Vini të luani me kombëtaren për shkak të dashurisë për vendin tuaj, jo për minuta në fushë.”
Menaxheri i ekipit kombëtar, Bajram Shala, tha se Shqipëria kishte kaluar cakun.
“Ne kemi pakënaqësinë tonë dhe duhet të ndihemi kështu, sepse është e tepërt”, tha ai për Top Median në mes të shtatorit.
“E kuptuam Shqipërinë kur ata rekrutuan lojtarë me origjinë nga Kosova dhe u ofruan atyre mundësinë për të luajtur për Shqipërinë, por të rekrutosh lojtarë që kanë luajtur më parë për Kosovën në miqësore, kjo shkon përtej bashkëpunimit mes dy federatave.”
Por Armando Duka, kreu i FSHF-së në Shqipëri, i hodhi poshtë kritikat, duke thënë se u takon lojtarëve të zgjedhin se ku do të luajnë.
“Unë nuk shoh asgjë negative këtu, ka vetëm pozitive”, tha ai. “Pyesni cilindo qytetar të Kosovës, ‘Nga vini?'. Ata do të përgjigjen ‘Jam shqiptar'.”
Marrja e lojtarëve
Rruga drejt njohjes nga UEFA dhe FIFA ishte e gjatë dhe e vështirë, duke filluar nga momenti kur Kosova shpalli pavarësinë nga Serbia në vitin 2008, pothuajse një dekadë pas shkëputjes prej saj.
Në vitin 2018, duke garuar për herë të parë për një vend në Kupën e Botës në Rusi, Kosova u rendit në fund të grupit të saj duke marrë vetëm një pikë nga 10 ndeshje.
Vendi iu afrua kualifikimit në Euro 2020, por humbi përballë Maqedonisë së Veriut fqinje në një ndeshje kualifikuese.
Tani raportet thonë se Shqipëria i ka vënë syrin një tjetër lojtari me origjinë nga Kosova, mbrojtësit Lumbardh Dellova, i kampionit aktual kombëtar Ballkani. Kreu i Federatës së Futbollit të Kosovës, Agim Ademi, ka reaguar me zemërim, duke thënë për portalin e lajmeve në Prishtinë Demokracia: “Dellova ka qenë pjesë e ekipit të Kosovës dhe është e papranueshme të ftohet nga një ekip tjetër.”
Dellova më vonë tha se ai ishte i përkushtuar ndaj Kosovës dhe po priste me padurim që të thirrej në ekipin kombëtar.
Zeqiri tha se ai nuk beson se Kosova është vonë për të thirrur lojtarë të talentuar, por se duhet të arrihet një marrëveshje mes federatës së Kosovës dhe asaj shqiptare “që të mos preken lojtarët e njëri-tjetrit”.
“Vëllai i madh duhet të ketë pak respekt për vëllain e vogël”, tha ai për BIRN. “Atyre u nevojitet një mirëkuptim të ndërsjellë për ta ndihmuar njëri-tjetrin të ecë përpara, jo për të penguar.”