Përtej spekulimeve mediatike një ekspert brenda sistemit bankar i tha BIRN se rënia e lehtë e lekut përballë euros dhe dollarit gjatë ditëve të fundit nuk lidhet me zhvillimet në Bankën e Shqipërisë.
Leku shqiptar ka humbur 0.94 për qind të vlerës së vet gjatë javës së parë të shtatorit përballë euros dhe dollarit. Nënçmimi i lehtë i lekut u interpretua nga disa media si “tronditje” e stabilitetit financiar të vendit pas arrestimit të guvernatorit të Bankës së Shqipërisë Ardian Fullani të premten e kaluar.
Por një ekspert i kursit të këmbimit në një bankë të nivelit të dytë i tha BIRN se këto luhatje janë brenda ndryshimeve të zakonshme të muajit shtator dhe nuk kishin asnjë lidhje me arrestimin e guvernatorit të bankës qendrore.
“Nuk ka arritur akoma në atë stad Shqipëria ku një ngjarje e tillë të shkaktojë lëvizje financiare”, tha ai, duke komentuar në kushtet e anonimatit për shkak se nuk është i autorizuar nga banka ku punon të komentojë publikisht.
“Paniku nuk ka të bëjë fare. Euro/lek po rritet pasi ra gjatë verës, siç bie gjithmonë. Mund të thuhet se po kthehet në normalitet. Kursi USD/Lek po rritet, përveç nga rritja euro/lek edhe për shkak se dollari po forcohet në bursë,” shtoi ai.
Euro kushtoi të martën 140.29 lekë sipas kursit mesatar të regjistruar nga Banka e Shqipërisë, ose 0.61 për qind më pak se sa më 1 shtator, kur kursi mesatar i këmbimit qe regjistruar në kuotën 139.44 lekë. Kundrejt dollarit, leku humbi terren më shpejt.
Dollari kushtonte 106.1 lekë më 1 shtator ndërsa të martën kushtoi 108.9 lekë.
Banka e Shqipërisë përdor një “shportë” monedhash për të llogaritur ecurinë mesatare të lekut kundrejt valutave të huaja, e cila përbëhet në masën 80 për qind nga euro dhe 20 për qind nga dollari. Duke e llogaritur me këtë shportë, leku ka humbur 0.94 për qind të vlerës në krahasim me 1 shtatorin.
Cikël sezonal
Kursi i këmbimit në Shqipëri tashmë prej dy dekadash i nënshtrohet një cikli sezonal vjetor me forcim gjatë muajve të verës dhe në ditët e fundit të dhjetorit si dhe me dobësim gjatë muajve të vjeshtës e të dimrit.
Ka shumë faktorë që e shkaktojnë këtë luhatje vjetore, ku më të rëndësishmit janë kthimi i emigrantëve për pushime në atdhe gjatë verës dhe vitit të ri, numrit më të lartë të turistëve gjatë muajve të verës, rënies së importeve bujqësore gjatë verës si pasojë e produkteve bujqësore vendëse, rritja e importeve energjetike gjatë dimrit, axhenda vjetore e transfertave të fitimeve të disa korporatave të huaja etj.
Rrjedhimisht, dobësimi i lekut gjatë muajit shtator është një fenomen i përsëritur pothuajse çdo vit që nga koha kur Shqipëria vendosi regjimin e kursit të lirë luhatës në vitin 1992.
Ndërkohë, forcimi i dollarit në tregun ndërkombëtar kundrejt euros dhe monedhave të tjera ndërkombëtare. Kundrejt jenit, dollari shënoi nivelin më të lartë në gjashtë muaj, shkaktuar kjo nga pritshmëria e tregjeve për një rritje të mundshme të interesave në ekonominë amerikane nga Banka e Rezervave Federale, njoftoi Reuters.
Leku nuk ka një kurs këmbimi të drejtpërdrejtë me dollarin për shkak se volumi i shkëmbimit të lekut me dollarin është shumë i vogël. Rrjedhimisht leku reflekton në raport me dollarin ecurinë e monedhës amerikane në raport me euron në tregun ndërkombëtar.