Dokumentari i ri i BIRN, i cili heton komandantët serbë përgjegjës për disa prej sulmeve më të këqija në luftën e Kosovës, u shfaq për herë të parë në Prishtinë.
Filmi i ri dokumentar, “Të Paidentifikuarit”, i cili përmend disa prej oficerëve serbë që urdhëruan sulmet në fshatrat e Kosovës rreth qytetit të Pejës në vitin 1999 dhe ata që janë të përfshirë në operacionin për të fshehur trupat e viktimave, u shfaq ditën e enjte në mbrëmje në Fakultetin e Arkitekturës në Prishtinë.
Marija Ristic, regjisorja e dokumentarit, i cili ishte rezultat i një hetimi dy vjeçar, tha për publikun e Prishtinës se momentet më të vështira gjatë realizimit të dokumentarit ishin kur ajo përpiqej të siguronte intervista me oficerët serbë të policisë.
“Ata filluan të informonin njëri-tjetrin. Ata po përpiqeshin t’i ndalonin njerëzit të f;isnin. Arriti një pikë, që patëm frikë se s’do të arrinim të vërtetonim asgjë, sepse nuk i bënim dot oficerët e policisë të flisnin për këtë,” tha Ristic.
Avokati i Popullit në Kosovë, Sami Kurteshi, tha se ai ishte i prekur nga historia në dokumentar, ku merren në intervistë si viktimat ashtu edhe autorët e krimit, por tha se për të, kjo ishte vetëm një pjesë e vogël e luftës.
Kurteshi tha se pavarësisht fakrir se ka shumë pak vullnet politik për të luftuar krimet e luftës, këto përpjekje duhet të vazhdojnë.
“Forcimi i sistemit të drejtësisë është shumë i rëndësishëm. Drejtësia nuk duhet të varet nga vullneti i politikës,” tha ai.
Kryeprokurorja në Prokurorinë Speciale të Kosovës, Sevdije Morina, e vlerësoi dokumentarin paraqet si viktimat ashtu edhe autorët duke folur për krimet.
Morina tha gjithashtu se prokurorët e të Kosovës janë të gatshëm të marrin përsipër raste krimesh lufte pas ndryshimit të mandatit të misionit të sundimit të ligjit të BE-së, EULEX-it.
“Prokurorët vendas së shpejti do të marrin përsipër çështje të mëdha, si për shembull masakrën e madhe në Mejë, nga prokurori i EULEX-it që ishte përgjegjëse deri më tani për çështjet e krimeve të luftës,” tha Morina.
‘Të Paidentifikuarit’ i kthen shikuesit pas në vitin 1999, në fshatrat Ljubenicë, Qyshk, Pavljan dhe Zahac pranë Pejës në Kosovë, ku luftëtarët serbë vranë më shumë se 118 civilë shqiptarë. Trupat e tyre u dogjën ose u zhvendosën dhe disa prej tyre më vonë u gjetën në varre masive në qendrën stërvitore policore në Batajnicë, pranë Beogradit, në vitin 2011.
Gjyqi i 11 autorëve që dyshohen se janë të përfshirë në vrasjet – 10 prej të cilëve të akuzuar si autorë të drejtëpërdrejtë – vazhdon ende në Beograd, por policët dhe gjeneralët e ushtrisë që dhanë urdhrat nuk janë ndjekur kurrë penalisht në Serbi.