Ministri i ri i jashtëm i Kroacisë u nis për vizitë në Budapest ndërsa qeveria e re e qendrës së djathtë po përpiqet të riparojë lidhjet e dëmtuara me Hungarinë pas mosmarrëveshjeve të thella në lidhje me krizën e refugjatëve si dhe me kompaninë e naftës INA.
Ministri i ri i jashtëm i Kroacisë, Miro Kovaç bëri vizitën e tij të parë zyrtare në Hungarinë fqinje, vend me të cilin Kroacia ka një histori marrëdhëniesh të trazuara kohët e fundit.
Lidhjet mes qeverisë së djathtë hungareze të kryeministrit Viktor Orban dhe qeverisë së mëparshme të krahut të majtë të Kroacisë u përkeqësuan gjatë krizës së refugjatëve, pasi Hungaria vendosi tetorin e shkuar të ndërtojë një gardh me tela me gjemba në kufirin mes dy vendeve për të ndaluar refugjatët të hynin në këtë vend nga Kroacia.
Një problem tjetër mes dy vendeve është procesi i arbitrazhit mes kompanisë hungareze të energjisë MOL dhe shtetit kroat mbi të drejtat e menaxhimit të kompanisë së energjisë INA, në të cilën MOL ka 49 për qind të aksioneve.
Qeveria e re e qendrës së djathtë i drejtuar nga Bashkimi Demokratik i Kroacisë, HDZ, ka në plan të rikthehet te marrëdhëniet e mira me Hungarinë.
“Me disa vende fqinje – Slloveninë, Hungarinë dhe Serbinë – marrëdhëniet janë përkeqësuar gjatë krizës së refugjatëve. Ka pasur shumë ngritje zëri dhe dështime përgjatë vitit të fundit kur dallga e refugjatëve mbërriti në Kroaci,” deklaroi Kovaç të martën, para se të nisej për në Hungari për t’u takuar me homologun e tij Peter Szijjarto.
Ai tha se një prioritet i qeverisë në Zagreb qe “riparimi i marrëdhënieve dhe krijimin e lidhjeve më të forta me fqinjët”.
“Kroacia dhe Hungaria janë dy vende fqinje, miqësia jonë është historike dhe është historikisht e fuqishme dhe në bazë të kësaj ne do të zgjidhim të gjitha problemet e hapura,” tha Kovac më vonë në Budapest.
“Ne dëshirojmë të zhvillojmë një aks të fuqishëm në Europën Qendrore dhe miqtë tanë në Hungari luajnë një rol të fuqishëm këtu,” shtoi ai.
Nga ana e tij, Szijjarto tha se nëse Europa Qendrore dhe Europa Juglindore nuk do të mbrohen siç duhet nga fluksi i refugjatëve, “atëherë do të kemi probleme të mëdha.”
Ministri hungarez shprehu gjithashtu kënaqësinë që opsioni politik i qendrës së djathë është tashmë në qeveri në Kroaci. “Jam i kënaqur që opsioni i tyre fitoi në Kroaci dhe kështu ju uroj ju Miro [Kovac] në veçanti, si kolegu im dhe të gjithë anëtarët e qeverisë së re të Kroacisë,” shtoi ai.
Dejan Jovic, profesor në Fakultetin e Shkencave Politike në Zagreb, i tha BIRN se qeveria e re mund të përmirësojë marrëdhëniet me Hungarinë.
“Ka dy kompomente këtu. I pari është ideologjik, për shkak se të dy vendet tashmë udhëhiqen nga qeveri nga e djathta,” tha ai.
“Ju madje mund të dalloni edhe se si shtypi i huaj komenton se Kroacia ka gjasa do të bashkohet me klubin e ashtuquajtur të demokracive “joliberale” të Hungarisë dhe Polonisë,” shtoi ai.
Përveç ngjashmërive ideologjike mes qeverive të të dy vendeve, veçanërisht në lidhje me propozimet për zgjidhjen e krizës së refugjatëve, të dy vendet kanë gjithashtu objektiva politike të ngjashme, shtoi ai.
“Të dyja vendet mbështesin të ashtuquajturin “Boshti Adriatik-Balltik”, një degë e të cilit kalon përmes Hungarisë dhe drejt Detit të Zi,” tha ai, duke shtuar se të gjitha vendet në këtë rajon po kërkojnë për organizata alternative “në rast se gjërat në BE nuk shkojnë mirë”.
Krahas me Poloninë, Çekinë dhe Slovakinë, Hungaria është gjithashtu anëtar i Grupit të Vishegradit, i cili mbështet aktivitetet e përbashkëta të këtyre vendeve.
Jovic tha se disa nga këto vende po bëjnë tentativa drejt Rusisë, megjithëse jo të gjithë janë të bashkuar në politikën e jashtme në këtë pikë.
Ndërsa marrëdhëniet me Hungarinë ka gjasa do të bëhen më të mira, sërish ato nuk do të jenë ideale, paralajmëroi profesori, për shkak të mosmarrëveshjes mes INA dhe MOL, “e cila ka shkaktuar armiqësi mes publikut kroat drejt Hungarisë.”
Gjatë vizitës së saj dyditore në Hungari tetorin e kaluar, presidentja e Kroacisë Kolinda Grabar Kitarovic, e cila vjen gjithashtu nga radhët e të djathtës kroate, qe e ftuar speciale në një konferencë të Grupit të Vishegradit.
Në atë kohë, ajo tha se “Kroacia nuk i kontrollon kufijtë e saj”, rrjedhimisht duke sugjeruar se qeveria e qendrës së majtë në atë kohë nuk po e menaxhonte siç duhej situatën dhe duke mbështetur qëndrimit më të ashpër të qeverisë së Hungarisë.