Koleksionistët që preferojnë avionët ose helikopterët rusë dhe kinezë mund t’i blejnë tashmë nga Ministria shqiptare e Mbrojtjes për disa mijëra euro më 22 shkurt.
Dikur ato ishin krenaria e vendit komunist të izoluar – një flotë prej 210 avionësh ushtarakë blerë dekada më parë nga Rusia dhe Kina.
Megjithatë, si shumica e municioneve të vjetra trashëguar nga ajo periudhë, shumë prej këtyre avionëve nuk i përshtaten më nevojave moderne dhe janë kthyer në barrë për forcat e armatosura shqiptare.
Tashmë, ministria e mbrojtjes ka vendosur të shesë disa nga këto relike në një ankand ndërkombëtar.
Më 22 shkurt, zyrtarët ushtarakë do t’i prezantojnë blerësit e mundshëm me 40 avionë dhe helikopterë.
Ndërtuar mes viteve 1950 dhe 1977, 36 avionët dhe katër helikopterët do të shiten te muzetë e interesuar ose koleksionuesit privatë të dhënë pas kujtimeve ushtarake të Luftës së Ftohtë.
Për ankand janë disa lloje avionesh ushtarake; gjashtë Yak-18, tre Mig-15, tre Uti-Mig, katër Mig-17, katër Uti-Mig 17, dhjetë Mig-19, gjashtë Mig-21 dhe katër helikopterë Mil Mi-4.
Me çmime modeste që variojnë nga 8000 deri në 13,000 euro, ministria e mbrojtjes pret të mbledhë rreth 435,000 euro në total.
Këshilltarja e ministrisë për median, Edlira Prendi i tha BIRN paratë e fituara nga shitja do të përdoren për të pajisur ushtrinë me municione të standardit të NATO-s.
“Objektivi ynë është të modernizojë ushtrinë… të ardhurat nga ankandi do të shkojnë ekskluzivisht drejt blerjes së municioneve të reja sipas standardeve të NATO-s,” shtoi ajo.
Shitja do t’i vijë në ndihmë ushtrisë shqiptare me koston për mirëmbajtjen e 40 avionëve. Ka kushtuar rreth 50,000 euro në vit për t’i mbajtur ato funksionant.
Megjithatë, shitja e këtyre relikeve të Luftës së Ftohtë mund të jetë e ndërlikuar. Në vitin 2012 dhe 2013, Ministria e Mbrojtjes dështoi gjashtë herë radhazi të shesë avionët e vjetruar në ankand. Zyrtarët shpresojnë që të mos përsëritet ajo eksperiencë.
Aerodromët e harruar:
Pak shqiptarë e dinë se në Rinas, jo më larg se 500 metra nga Aeroporti Ndërkombëtar i Tiranës, një aerodrom i harruar ushtarak strehon një flotë prej 11 avionësh Mig.
U mbyll pas një tragjedie më 16 shtator 2004, ndërsa piloti Jani Tarifa humbi jetën, teksa fluturonte një avion Mig-19 të mbushur me 41 predha.
Përpara tij, në total 34 pilotë të tjerë kanë humbur jetën që nga viti 1955, ndërsa përpiqeshin të fluturonin avionët e bllokut lindor.
Incidenti i fundit i ra kambanave të alarmit te autoritetet shqiptare dhe shpejt pasoi një vendim, ndalimi i fluturimeve të të gjithë avionëve ushtarakë të vjetër rusë dhe kinezë Mig.
Këshilltarja e ministrisë për median, Edlira Prendi, i tha BIRN se stoku i avionëve që do të shiten u ndaluan të fluturonin kohë më parë.
“Ata nuk kanë fluturuar prej vitesh sepse nuk i kalonin dot procedurat standarde operacionale të mirëmbajtjes që duhen për të fluturuar,” shpjegoi ajo.
Tre avionë që ndodhen në aerodromin e Rinasit janë për shitje në ankandin e 22 shkurtit.
Aerodromi i Rinasit nuk është i vetmi që është braktisur. Aerodromët ushtarakë në Kuçovë në jug dhe Gjadri në veri të Tiranës janë gjithashtu shtëpi e avionëve të vjetër që nuk lejohen të fluturojnë më.