Pas dështimit të takimit Rama-Basha, ambasadat e Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Europian në Tiranë e cilësuan miratimin e draft-kushtetutës si përgjegjësi individuale të deputetëve përballë qytetarëve shqiptarë.
Ambasada e Shteteve të Bashkuara dhe Delegacioni i Bashkimit Europian në Tiranë shprehën zhgënjimin e tyre për dështimin e takimit mes kryeministrit Rama dhe kryetarit të opozitës, Basha për arritjen e një marrëveshjeje për reformën në drejtësi. Përmes dy deklaratave të ndara, dy përfaqësitë e përfshira prej 18 muajsh në procesin e reformës e vunë theksin tek “përgjegjësia individuale” e deputetëve për të votuar mbi paketën e ndryshimeve kushtetuese.
“Qeveria shfaqi fleksibilitet, por në fund, opozita nuk bëri të njëjtën gjë,” deklaroi Ambasada Amerikane në njoftimin e saj për shtyp. Ajo shtoi se mbështet përpjekjet e qeverisë për ta çuar draftin drejt miratimit në Kuvend.
Ambasada Amerikane kujtoi se prej 18 muajsh, ekspertë vendas dhe ndërkombëtarë, politikanë, shoqëria civile dhe publiku u angazhuan në një debat të rëndësishëm për reformën, duke përmirësuar draft-paketën e reformës dhe afruar qeverinë me opozitën drejt një marrëveshjeje.
“Kjo reformë, të cilën e mbështesin shumica dërrmuese e shqiptarëve, mbetet një prioritet kyç për Shtetet e Bashkuara,” thuhet në deklaratën e ambasadës së SHBA.
“Shtetet e Bashkuara do të punojnë për t’u siguruar që drafti përfundimtar i paraqitur në Komisionin e Posaçëm për Reformën në Drejtësi dhe në Parlament, të jetë një draft i drejtë, që përfaqëson idetë më të mira të ekspertëve vendas, ekspertëve ndërkombëtarë dhe Komisionit të Venecias,” shtoi ajo.
Njësoj si Ambasada Amerikane, edhe delegacioni i Bashkimit Europian theksoi se propozimi aktual legjislativ përputhet plotësisht me standardet europiane dhe me angazhimet e Shqipërisë ndaj BE. Përmes deklaratës së vet, Delegacioni nxit Shqipërinë të ndërmarrë hapat e nevojshëm për miratimin e paketës ligjore të reformës në drejtësi.
“Të gjithë anëtarët e Kuvendit mbajnë përgjegjësi të veçantë para shumicës dërrmuese të qytetarëve shqiptarë, që kërkojnë një gjyqësor të pavarur, profesional, të paanshëm dhe efektiv,” thuhet në njoftimin e delegacionit të BE.
Më 6 qershor, kryeministri Edi Rama u takua për tre orë me kryetarin e PD-së, Lulzim Basha dhe stafin e tij, me qëllim arritjen e konsensusit për reformën. Palët u ndanë në një pikë të vetme: mënyrën se si do të emërohen një pjesë e zyrtarëve të lartë të drejtësisë.
Para këtij takimi, kryeministri i dha dritën jeshile kërkesës së hershme të opozitës për shumicën me 2/3 në Kuvend, por kushti i opozitës për të dhënë votat ishte ai i vendeve të rezervuara.
Vendet e rezervuara-një opsion që përmendet në opinionin përfundimtar të Komisionit të Venecias i krijojnë mundësinë opozitës që të përzgjedhë dy nga pesë anëtarët jo-gjyqtarë të Këshillit të Lartë Gjyqësor dhe atij të Prokurorisë.
Mazhoranca është shprehur kundër këtij opsioni, me argumentin se ajo i politizon institucionet e drejtësisë.
Pas takimit pa rezultat me Ramën, kryetari i Partisë Demokratike tha në një deklaratë për mediat se kërkesa e tyre për vendet e rezervuara ishte aprovuar edhe nga ambasadori amerikan, gjatë negociatave të bëra mes palëve, ndërsa akuzoi Ramën se ka si qëllim të vetëm kapjen e drejtësisë.
Basha i ka mbyllur gjithashtu rrugën një skenari për rrjedhje votash nga grupi parlamentar i Partisë Demokratike, duke paralajmëruar se nëse një gjë e tillë ndodh, atëherë ai do të çojë drejt djegies mandatet e grupit të tij parlamentar.