Mijëra njerëz u mblodhën në Srebrenicë për të shënuar 21-vjetorin e mizorisë më të keqe në Europë që prej Holokaustit dhe për varrosjen e 127 viktimave të tjera boshnjake të masakrave.
Turma vajtuesish u mblodhën të hënën në qendrën përkujtimore të gjenocidit në fshatin Potocari afër Srebrenicës për të përkujtuar viktimat e vrara nga forcat serbe të Bosnjës në korrik 1995.
Autobusë sollën njerëz nga i gjithë vendi për të përkujtuar 21-vjetorin e masakrës së më shumë se boshnjake 7,000 burrave dhe djemve.
Atje u vendosën lule dhe u thanë lutje myslimane për 127 viktimat që janë identifikuar gjatë vitit të kaluar dhe eshtrat e të cilëve u varrosën në vendin e memorialit.
Më i riu nga viktimat ishte Avdija Memiç, i cili ishte 14 vjeç kur u vra.
Kryetari i komunës së Srebrenicës Camil Durakoviç tha në ceremoninë përkujtimore se kërkimi për rreth 1,000 viktima të tjera vazhdon ende dhe u bëri thirrje të gjithë atyre që e dinë se ku janë varrosur trupa të tjerë të informojnë autoritetet.
Ai u bëri gjithashtu thirrje boshnjakëve që u larguan nga Srebrenica gjatë kohës së luftës të kthehen për të jetuar në qytet.
“Drejtësia do të jetë hakmarrja jonë. E qeshura e fëmijëve tanë, të cilët do të vijnë dhe do të jetojnë këtu, do të jetë hakmarrja jonë,” tha Durakoviç.
Carmel Agius, presidenti i gjykatës së krimeve të luftës të OKB-së në Hagë, tha se vendimet e Gjykatës Ndërkombëtare shërbenin “si një kujtesë e barbarizmit”, por ishin të nevojshme më shumë përpjekje për të arritur pajtimin.
“Vetë drejtësia nuk është e mjaftueshme. Nevojiten procese që i sjellin më pranë me njëri-tjetrin boshnjakët, kroatët dhe serbët,” tha Agius.
Këshilli i Ministrave të Bosnjës e shpalli 11 korrikun ditë zie në të gjithë vendin dhe flamujt në institucionet e nivelit shtetëror u ulën në gjysmë shtizë.
E mbijetuara e Srebrenicë Nermina Muminoviç tha se 127 viktimat që u varrosën të hënën u vranë sepse ishin boshnjakë.
“Ata u rikthyen në luginën e gjelbër me gura të bardhë varri 21 vjet pas gjenocidit,” tha Muminoviç, e cila ishte 13 vjeçe në kohën e masakrave.
Ajo tha se pavarësisht vrasjeve, ajo ishte kthyer përsëri të jetonte në Srebrenicë.
“Dy vajzat e mia janë prova që kriminelët s’do të fitojnë kurrë,” tha ajo.
Përkujtimi i përvitshëm ka shkaktuar gjithashtu polemika, pasi komisioni organizues, i kryesuar nga Durakoviç, tha se udhëheqësit politikë serbë të cilët kanë mohuar se vrasjet masive ishin gjenocid, nuk do të ftohen të marrin pjesë.
Vitin e kaluar, përkujtimet e 20-vjetorit patën probleme kur kryeministri serb Aleksandër Vuçiç u sulmua me shishe dhe gurë nga pjesëmarrësit e zemëruar.
Serbia pranon se masakra e Srebrenicës ishte krim, por nuk e përcakton atë si gjenocid, pavarësisht vendimeve të gjykatave ndërkombëtare.
Presidenti i Republikës Srpska, Milorad Dodik, tha të hënën se ai s’do ta pranojë kurrë që masakrat e Srebrenicës ishin gjenocid, duke u shprehur se numri i viktimave është ekzagjeruar, raportoi televizioni rajonal N1.
“Nuk do ta pranojmë gjenocidin. Nuk ka pasur gjenocid,” tha Dodik.
“Më vjen keq t’i them këto gjëra sot. Nuk dua të anashkaloj dhimbjen e askujt, por kjo është shndërruar në një çështje politike,” shtoi ai.
Megjithatë politikani serb opozitar Cedomir Jovanoviç, lideri i Partisë Liberale Demokratike, mori pjesë në përkujtimoren në Srebrenicë, duke thënë se kjo ishte “një detyrim njerëzor dhe detyrim politik”.
“Është e nevojshme të mbajmë një qëndrim më të qartë në lidhje me atë që ndodhi në Srebrenicë. Derisa të ndodhë kjo, banorët e Serbisë do të mbajnë barrën e asaj që ndodhi këtu,” tha Jovanoviç, i cili ishte një nga deputetët që muajin e kaluar u përpoq të bindte parlamentin serb të miratonte një rezolutë që dënon gjenocidin e Srebrenicës.
Ndërkohë, aktivistë në Beograd do të ndezin qirinj jashtë parlamentit serb të hënën në mbrëmje për të përkujtuar viktimat e Srebrenicës.