Të dhënat nga Organizata Botërore e Shëndetit, të analizuara nga gazeta The Guardian treguan se gjashtë nga dhjetë qytetet më të ndotura në Europë, me përjashtim të Turqisë, janë në Ballkan.
Gjashtë qytete të Ballkanit ia kanë dalë të jenë në krye të dhjetë qyteteve më të ndotura në Europë në të dhënat e publikuara nga gazeta The Guardian.
Gazeta analizonte të dhënat e grimcave shumë të imëta të ndotjes, të quajtura PM2.5 nga Organizata Botërore e Shëndetit, OBSH, ku u zbulua se qyteti i Tetovës në veriperëndim të Maqedonisë ishte më i ndoturi në Europë nëse përjashtohej Turqia.
Ai ka një përmbajtje vjetore prej 81 mikrogramë të grimcave PM2.5 për metër kub.
Qyteti i Tuzlës në Bosnje-Hercegovinë doli i dyti, me 65 pikë, ndërsa kryeqyteti i Maqedonisë, Shkupi doli i treti në listë me 45 mikrogramë për metër kub.
Pljevlja në Malin e Zi doli në vendin e shtatë më një masë 42 për qind dhe një tjetër qytet maqedonas – qyteti i Bitolës, u rendit në vendin e nëntë me 40 pikë.
Zgjidhja e problemit të ajrit të ndotur në Maqedoni, që mori tre nga dhjetë vendet e para në listë ka rezultuar një problem i vështirë për shkak se çështjet politike kanë penguar ndërmarrjen e veprimit.
Muajt e dimrit kanë cilësinë më të keqe të ajrit, ku njerëzit ndonjëherë dalin të protestojnë rreth ndotjes.
Një javë më parë, partia Rilindja Demokratike e Maqedonisë, DOM – forca politike e gjelbër në vend – akuzoi autoritetet se nuk po bënin mjaftueshëm për të kufizuar ndotjen e rrezikshme në Shkup dhe qytetë të tjera të mëdha.
Sipas saj transporti publik falas i ofruar në Shkup për të kufizuar trafikun nuk po bënte shumë për të zgjidhur problemin e përgjithshëm.
“Duke pasur parasysh se ndotja e ajrit po prek të gjithë qytetet e mëdha maqedonase, DOM këmbëngul që qeveria të deklarojë gendjen e emergjencës,” tha partia.
Ajo kërkoi masa si zona pa makina, çmime më të ulëta elektriciteti për të inkurajuar përdorimin e enegjisë më të pastër të ngrohjes në shtëpi dhe ndalim të mjeteve që nuk i përmbahen standardit Euro 4.
Megjithatë, kryebashkiaku i Shkupit Koce Trajanovski tha se nuk mund të vepronte pa miratim të parlamentit, që nuk është e mundur për shkak të krizës politike të vendit.
“Nuk mund ta bëjmë këtë vetëm. Për këtë na duhet një parlament funksional që do të votonte një ligj të tillë”, tha Trajanovski.
Maqedonia nuk ka pasur qeveri që nga zgjedhjet e parakohshme të 11 dhjetorit teksa diskutimet për formimin e një administrate vazhdojnë.
Ndërkohë, në Bosnje, qyteti industrial i të cilës Tuzla doli i dyti në listë, apatia politike ka shuar mundësitë për përballje me çështjen.
Gjatë zgjedhjeve vendore të tetorit, çështja e ajrit të ndotur u përmend shumë pak; çështjet kombëtare të marrëdhënieve etnike ishin ato më kryesoret gjatë fushatës.
Ndotja e ajrit në Bosnje mendohet të shkaktohet nga një kombinim i faktorëve që përfshijnë karburantet e papastra si qymyri në shtëpi dhe tymin që e çliruar nga automjetet që nuk përmbushin standardet moderne europiane.
OJQ-ja Eco Akcija së fundmi publikoi një aplikacion për celularë që tregon të dhëna aktuale nga katër stacione matjeje në kryeqytetin Sarajevë, kur nuk maten grimcat PM2.5, por ato më të mëdha si PM10.
Nivelet e PM10 në kryeqytetin boshnjak thuajse arritën 500 në fund të dhjetorit, kur ndotja shihej me sy të lirë edhe në rrugë.
Sipas standardeve europiane të cilësisë së ajrit, kjo është 10 herë më e lartë sesa niveli më i lartë i pranueshëm i prej 50 pikësh dhe paraqet rrezik për shëndetin.
Për shkak të përmasës së vogël, grimcat mund të depërtojnë në mushkëri përmes frymëmarrjes dhe shkaktojnë kancer dhe sëmundje të tjera.