Presidenti i Kosovës po merr në konsideratë rrugët për të anashkaluar një veto serbe për formimin e ushtrisë së Kosovës.
Presidenti i Kosovës po planifikon të krijojë një ushtri të rregullt për vendin duke ndryshuar ligjin aktual për Forcat e Sigurisë së Kosovës, FSK-së, përmes zgjerimit të kompetencave dhe përgjegjësive.
Një ndryshim i kompetencave të FSK-së ekzistuese do të anashkalonte nevojën për të marrë miratimin e deputetëve serbë të Kosovës “për formimin e një ushtrie të rregullt”.
Deputetët nga partia serbe Srpska Lista, që është besnike ndaj Beogradit, janë plotësisht kundër një ushtrie të rregullt të Kosovës.
Edhe pse propozimi pritet të debatohet këtë javë, partitë në Kuvendin e Kosovës, thanë për BIRN të hënën se nuk kanë marrë ende një propozim nga presidenti Hashim Thaçi.
“Jam në dijeni se Zyra e Presidentit dhe Ministria e FSK-së po punojnë në lidhje me propozimin, por nuk kam informacione të tjera”, tha Zenun Pajaziti, deputet dhe shef i grupit parlamentar të Partisë Demokratike të Kosovës, PDK.
Sipas qeverisë, ligji i ri nuk do ta transformojë FSK-në në vetvete, por vetëm misionin e saj, që aktualisht është kufizuar në përgjigjen ndaj krizave dhe operacioneve të mbrojtjes civile dhe në ofrimin e ndihmës te autoritetet civile në përgjigjen ndaj katastrofave natyrore dhe emergjencave të tjera.
Ligji i ri do të zgjerojë misionin e FSK-së në “mbrojtje të sovranitetit të Kosovës”, sipas raportimeve në media.
Duke folur në një paradë të FSK-së të dielën, Thaçi tha se synon ta çojë ligjin për FSK-në në parlament me propozimet për të shtuar më shumë përgjegjësi mbi mbrojtjen dhe sigurinë kombëtare.
“Siç presin qytetarët e Kosovës, Forca e Sigurisë së Kosovës në kuadër të ligjit të ri do të ketë në mision mbrojtjen e sovranitetin dhe integritetit territorial të Kosovës, qytetarëve të saj, pasurinë dhe interesat e Republikës së Kosovës, dhe do të kontribuojë në paqen dhe stabilitetin në rajon dhe botë”, tha Thaçi.
Driton Selmanaj, nga organizata Demokracia Plus me bazë në Prishtinë, i tha BIRN se nuk do të kishte nevojë për një votim me shumicë të cilësuar në parlament për një ndryshim të tillë.
“Ligji mund të ndryshohet me një shumicë të thjeshtë votash në parlament,” tha ai, “megjithëse çështja është nëse do të sillte ndryshime kushtetuese”.
Ndryshimet kushtetuese kërkojnë një “shumicë të cilësuar” në parlament, që do të thotë se dy e treta e 100 deputetëve shqiptarë të Kosovës dhe dy e treta e 20 për qindëshit të deputetëve të pakicës etnike duhet të votojnë pro.
Serbët e Kosovës kanë 10 nga 20 vende të rezervuara për minoritetet, gjë që i bën ata praktikisht “vendimtarë” në proces.
Sipas Selmanaj, Thaçi po përpiqet të gjejë një kompromis pas dështimit për të bindur deputetët serbë të Kosovës të ndryshojnë kushtetutën.
“E shoh ndryshimin e ligjit si një fazë përgatitore derisa të vijmë te ndryshimet kushtetuese, por ndryshimet kushtetuese do të duhen gjithsesi në këtë rast,” shtoi Driton Selmanaj.
Ndërsa partitë opozitare kanë dalë kundër shumicës së incitivave të Thaçit, gjërat duken ndryshe kur vjen puna për ndryshimin e statusit të FSK.
Daut Haradinaj, nga Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës, AAK, në opozitë, është dakord se ndryshimi i ligjit aktual është e vetmja mënyrë për të forcuar kapacitetet e FSK-së.
“Duke parë se Lista Srpska nuk është e gatshme të votojë transformimin e FSK-së [në ushtri], kjo është e vetmja mënyrë për të ndryshuar misionin e forcës”, tha Haradinaj për BIRN.
Anton Quni, nga Lidhja Demokratike e Kosovës, LDK, tha se shpreson që nisma të marrë pëlqimin e komunitetit ndërkombëtar dhe aleatëve perëndimorë të Kosovës.
“Shpresoj që nisma e Thaçit nuk do të kundërshtohet nga partnerët tanë strategjikë”, tha Quni duke iu referuar NATO-s, që ka monitoruar FSK-në që nga themelimi i saj, pasi Kosova shpalli pavarësinë nga Serbia në vitin 2008.