Ndërsa qeveria hesht për krizën e re të rafinerisë së Ballshit, rreth 200 punonjës vendosën të nisin një marshim rraskapitës nga Ballshi për në Tiranë, 138 kilometra, me shpresë se dikush do t’i jape zgjidhje problemeve të tyre. Kompania IRTC fajëson për krizën ndalimin e furnizimit me naftë bruto.
Pasi protestat e përsëritura të javëve të fundit nuk e zgjidhën problemin e pagave të padhëna të nëntorit, një grup punëtorësh të Kombinatit të Përpunimit të Thellë të Naftës, (KPTHN) në Ballsh si dhe të rafinerisë së Fierit, të cilat administrohen nga e njëjta kompani, vendosën të ndërmarrin një veprim ekstrem proteste, duke marshuar në këmbë në drejtim të Tiranës, ndërkohë që qeveria nuk është prononcuar ende për fatin e rafinerisë, të cilën ajo vetë e prezantoi si një fillim të mbarë një vit më parë.
“Ne po marshojnë se punën na e kanë mbyllur. …ne kemi punuar në Nëntor, por s’na i kanë dhënë rrogat. Ne kërkojmë lekët tona,” tha për BIRN një prej punëtorëve, ndërsa ecte më këmbë në qytetin e Fierit.
“Ne disa herë e kemi ngritur zërin, por asnjëri nuk na e ka varur. Të gjithë festojnë Vitin e Ri, ne nuk kemi lekë të hamë bukë,” shtoi ai.
Me marshimin e tyre drejt Tiranës, punëtorët shpresojnë që të ndërgjegjësojnë kompaninë IRTC dhe institucionet shtetërore që t’u japin zgjidhje kërkesave të tyre. Në intervista të veçanta, ata i thanë BIRN se përveç pagesave të vonuara, ata kërkojnë me ngulm edhe hapjen e uzinës së Ballshit.
“Ne kërkojmë që të na hidhen lekët dhe kërkojmë të lëshohet direkt uzina e Ballshit. Janë 42 mijë banorë që ushqehen me naftën e Mallakastrës,” thotë Albani, një tjetër punëtor.
Kompania Ionian Refining & Trading Company-IRTC tha përmes një deklarate për shtyp se “shqetësimi i punëtorëve është edhe shqetësimi ynë”.
Por ajo nuk ofroi shumë zgjidhje për këkesat e tyre, pasi deklaroi se vështirësitë e mëdha financiare mund të zgjidhen vetëm nëse rafineria furnizohet me naftë bruto në kapacitet maksimal.
“Gjatë vitit 2017, rafineria e Ballshit është fikur 10 herë për shkak të mosfurnizimit me naftë bruto. Furnizuesi ynë kryesor, njëherësh furnizuesi i vetëm në treg me naftë bruto nuk na e ka bërë këtë gjë të mundur. Ai preferon të eksportojë naftën në tregun e huaj, se sa të furnizojë rafineritë vendase,”thuhet në deklaratën e IRTC, duke ia hedhur fajin kompanisë Bankers Petroleum.
Të martën, një zyrtar i Bankers i tha BIRN se kjo kompani nuk mund të furnizojë me naftë rafinerinë pa marrë pagesat. Pas deklaratës së IRTC, Bankers publikoi një njoftim zyrtar në të cilin thuhej se IRTC nuk i ishte përgjigjur kompanisë për të garantuar kushtet e pagesës për muajt nëntor e dhjetor, si dhe për vitin 2018, gjë që e detyroi këtë kompani të shesë naftën brut me çmime më të ulëta në tregun ndërkombëtar.
“IRTC ka dështuar në përmbushjen e detyrimeve të saj të pagesave financiare. Kjo është arsyeja e vetme për mosfurnizimin me naftë të papërpunuar për kompaninë që operon rafinerinë e Ballsh-it,” thuhet në njoftim. Bankers bën të ditur gjithashtu se IRTC nuk ka garantuar pagesa për vitin 2018, gjë që mund të sjellë mbylljen e rafinerisë për shumë kohë.
Kryetari i Sindikatës së Naftëtarëve, Kamber Iljazi bëri përgjegjës si kompaninë ashtu edhe qeverinë për rrogat e padhëna të nëntorit.
“Mospagesa e muajit Nëntor mobilizoi gjithë forcat tona për kërkesën e palëkundur në këtë drejtim, pasi nuk ka asnjë zgjidhje tjetër. Ka një mefshtësi dhe një pengesë nga punëdhënësi dhe nga qeveria dhe njerëzit, të rrituar për këtë mospagesë, janë në këtë lëvizje,” tha Iljazaj.
Naftëtarët dhe kryetari i Sindikatës thonë se vetëm pagesa e plotë dhe rivënia në punë e rafinerisë mund ta zhbllokojë situatën.
“Pasi të mbërrijmë në Tiranë do të përqëndrohemi para kryeministrisë me këto kërkesa ekonomike dhe para Ministrisë së Energjitikës. Nuk do heqim dorë në asnjë moment. Ne do të vazhdojmë të protestojmë me gjithë instrumentet demokratike që na garanton kushtetuta e vendit,” përfundoi Iljazaj.
Protesta e ndërmarë nga punëtorët e IRTC është e ngjashme me atë të banorëve të Zharrëzës, të cilët në Shkurt të këtij viti udhëtuan në këmbë drejt Tiranës në shenjë proteste për mosdëmshpërblimin e pasojave të shkaktuara në banesat e tyre nga lëkundjet e herë pas hershme të tokës. Pavarësisht premtimit të qeverisë, një pjesë e tyre ende nuk i kanë marrë paratë e dëmshpërblimeve.