Lajmërimi surprizë i Bullgarisë se do të aplikojë për t’iu bashkuar “dhomës së pritjes” së eurozonës deri në qershor, ka tërhequr mbështetje nga bizneset dhe analistët.
Pavarësisht frikës së shtetasve se miratimi i monedhës së përbashkët euro do të rrisë çmimet në Bullgari, analistët besojnë se plani për të aplikuar pranë mekanizmit ERM II – njohur si “dhoma e pritjes” së eurozonës, në fakt do t’i sjellë vendit përfitime.
“Aktualisht, duket se mendimi i politikanëve dhe ekonomistëve është se përfitimet për Bullgarinë me t’iu bashkuar eurozonës janë më të mëdha se rreziqet,” tha për BIRN, Desislava Nikolova, një ekonomiste në Institutin për Ekonomisë së Tregut në Sofje.
Vendimi për të përshpejtuar miratimin e monedhës së vetme europiane duke aplikuar për ERM II në qershor, u njoftua të enjten nga ministri i financave Vladislav Goranov.
Ai mori mbështetjen formale të Presidentit të Komisionit Europian, Jean-Claude Juncker, i cili tha në ceremoninë e 6-mujorit të presidencës së Bullgarisë në BE të premten se vendi “duhet të bashkohet me mekanizmin sa më parë të jetë e mundur”.
“Nuk them se Bullgaria do të jetë automatikisht anëtarja e ardhshme e eurozonës, por po shkon në drejtimin e duhur,” tha Juncker, duke theksuar se financat publike të vendit janë të qëndrueshme dhe papunësia po bie.
“Nuk është ende mjaftueshëm”, shtoi Presidenti i Komisionit.
Që kur Bullgaria hyri në BE në vitin 2007, anëtarësimi në eurozonë ka qenë në axhendën e qeverive të ndryshme, por njoftimi i Goranov është angazhimi i parë formal nga kabineti për të nisur procesin.
Kandidatët për anëtarësim në eurozonë kalojnë të paktën dy vjet nën mekanizmin e ERM II, që i përgatit ata për miratimin e monedhës së përbashkët. Për të hyrë në klubin e euros, vendet anëtare të BE duhet të përmbushin plotësisht të ashtuquajturat kritere të Mastrihtit, të cilat vendosin kërkesa specifike për financat publike të vendeve, në aspekte si borxhi publik, deficiti buxhetor dhe inflacioni.
“Mund të presim derisa të jemi gati, për sa vite të jetë e nevojshme”, tha Goranov.
Sipas Desislava Nikollova, një nga përfitimet më të mëdha të Bullgarisë për të hyrë në eurozonë do të ishte mbikëqyrja europiane për bankat e saj, e cila do të shërbejë si garanci për stabilitetin e sistemit bankar.
“Në dokumente, i mbulojmë të gjitha standardet, por në fund të fundit, kolapsi i Bankës Tregtare të Korporatave [në vitin 2014 – dështimi më i madh bankar në historinë e Bullgarisë], dëshmoi në praktikë dështimet serioze të mbikëqyrjes”, vuri në dukje ajo.
Si pengesë të mundshme nga adoptimi i euros, ekonomistja theksoi se pjesëmarrja në masat mbrojtëse kundër kolapsit të eurozonës do të kërkonte angazhime financiare, si dhe politika fiskale që nuk do të ishin në interesin e Bullgarisë, si harmonizimi i taksave.
Sipas Dimitar Brankov, një ekonomist në Dhomën Bullgare të Tregtisë, vendimi i Bullgarisë për të aplikuar për ERM II është “një masë shumë e vonuar” për shkak të reformave të vonuara të Bullgarisë që kur hyri në BE në 2007.
Ai theksoi se miratimi i euros do të sillte ulje të rrezikut strukturor në Bullgari, gjë që do të lehtësonte financimin publik dhe normat e taksave për familjet dhe bizneset.
Ai dhe Nikolova bien dakord se frika e publikut nga inflacioni i lartë është e pavend, siç ka treguar përvoja e kohëve të fundit në vendeve baltike.
