Të ardhurat buxhetore gjatë vitit 2017 ishin gati 100 milionë euro më pak se sa plani i qeverisë, ndërkohë që shpenzimet e planifikuara u reduktuan për të ruajtur deficitin buxhetor.
Bilanci i buxhetit të shtetit për vitin 2017 u mbyll me të ardhura gati 100 milionë euro se sa plani gjë që duket se detyroi qeverinë të shkurtojë më tej shpenzimet për investime publike, bëhet e ditur nga të dhënat e publikuara me tre muaj vonesë nga Ministria e Financave. [Link]
Të ardhurat totale të buxhetit të konsoliduar të shtetit, ku përfshihen të ardhurat e qeverisë qendrore, të pushtetit vendor dhe të institucioneve të tjera publike, ngecën në 430 miliardë lekë nga 443 miliardë që ishin planifikuar nga akti normativ i qeverisë. Të ardhurat faktike janë të barabarta me 27.7% të prodhimit të brendshëm bruto, nga 28.5% që ishin planifikuar.
Mungesat më të mëdha në realizimin e të ardhurave i përkasin mosrealizimit të planit nga tatimet dhe doganat, në veçanti te zëri “Tatime mbi të ardhurat personale”, të cilat ishin 4.1 miliardë lekë më pak.
Performanca e keqe e të ardhurave në vitin 2017 nuk është situata më e keqe e përjetuar gjatë viteve të fundit. Në vitin 2015, të ardhurat e qeverisë ishin mbi 30 miliardë lekë më pak se sa plani.
Të ardhurat e buxhetit duket se janë dëmtuar rëndë gjatë vitit të kaluar edhe nga sasia e stërmadhe e taksave të papaguara të dy rafinerive të naftës. Kompania që i kishte nën përdorim këto rafineri, ndërpreu aktivitetin dhjetorin e kaluar duke lënë disa dhjetëramilionë euro taksa të papaguara.
Taksat rriten, të ardhurat jo edhe aq
Me synimin për të shlyer borxhet, qeveria shqiptare e rriti barrën fiskale me 20 miliardë lekë në vitin 2014, duke shtuar taksat mbi karburantet, mbi cigaret dhe mbi fitimet e kompanive. Taksa e qarkullimit mbi karburantet u rrit nga 7 në 17 lekë për litër, shoqëruar kjo me rritjen përkatëse në TVSH-në që mbahet mbi taksën e qarkullimit. Tatimi mbi fitimin e kompanive u rrit nga 10 në 15% ndërsa akciza e cigareve u rrit me 20 lekë për paketë.
Në vitin 2015, qeveria shtoi taksa të tjera nëmasën 16 miliardë lekë, përmes rritjes së mëtejshme të taksës së qarkullimit mbi karburantet në 27 lekë për litër, rritjes së tatimit mbi të ardhurat personale jo nga paga nga 10 në 15% dhe rritjes së mëtejshme të akcizës së cigareve.
Përveç rritjes së taksave përmes ndryshimit të ligjeve, taksa shtesë kanë rënduar nga shqiptarët përmes ndryshimit të mënyrës së mbledhjes së taksave ekzistuese apo imponimit të tarifave të debatueshme të licencimit me vendime qeverie apo vendime këshillash bashkiake.
Për vitin 2018, qeveria ka vendosur taksa shtesë duke ndryshuar mënyrën se si mbledh taksën ekzistuese mbi pasurinë apo duke rritur më tej akcizën e cigareve. Megjithatë, të ardhurat përgjatë të gjithë këtyre viteve kanë qenë vazhdimisht më të ulëta se sa plani.
Mungesa e të ardhurave detyroi qeverinë të kursejë edhe te shpenzimet. Kursimet më të mëdha u kryen te fondi i investimeve publike në masën 5 miliardë lekë.