Banka e Shqipërisë vendosi t’i imponojë bankave të nivelit të dytë të pezullojnë çdo plan për shpërndarje fitimesh të akumuluara gjatë viteve të kaluara deri në fund të qershorit, si masë parandaluese për një hemorragji të mundshme kapitalesh të shkaktuara nga pandemia COVID-19.
Banka e Shqipërisë vendosi më 8 Prill në një vendi qarkullues të Këshillit Mbikëqyrës të ndalojë të 12 bankat e nivelit të dytë në Shqipëri të shpërndajnë fitime për një periudhë tremujore, me synimin e ndaljes së “fluturimit të kapitalit” që mund të shkaktohet nga pasiguritë ekonomike të krijuara nga Pandemia COVID-19.
Në një njoftim për shtyp, BSH deklaroi se vendimi “synon të sigurojë mbështetje për bankat, kryesisht nëpërmjet rritjes së aftësisë së tyre për të përthithur humbjet e mundshme potenciale dhe për të mbështetur kredidhënien për klientët individë dhe biznese gjatë kësaj periudhe”.
Kjo është hera e dytë që Banka e Shqipërisë ndërmerr një vendim të tillë që kur vendi krijoi një sistem bankar me dy nivele, afro 25 vjet më parë. Herën e kaluar, vendimi për ndalimin e shpërndarjes së fitimeve të akumuluara erdhi pas krizës financiare ndërkombëtare të vitit 2008.
Megjithatë, efikasiteti i kësaj mase sot duket i dyshimtë, për shkak se qeveria shqiptare favorizoi bankat dhe kompanitë e tjera të mëdha të shpërndanin fitimet te aksionerët me një kosto shumë të ulët, kur uli tatimin mbi dividentin duke i akorduar disa dhjetëramilionë ulje taksash bizneseve më të mëdha në vend, përfshirë bankave.
Banka e Shqipërisë ka ndërmarrë disa masa për të lehtësuar bilancin e bankave si pjesë e përpjekjeve për të luftuar një paralizë të mundshme të kreditimit në ekonomi në kushtet e goditjes nga COVID-19.
Në një masë tjetër, BSH vendosi të klasifikojë huamarrjen e qeverisë shqiptare në euro si aktivitet me rrezik zero, nga një ponderim në masën 50% më parë, me qëllim që të lehtësojë bilancin e bankave nga nevoja për të mbajtur mjaftueshmëri kapitali në raste kur blejnë këto lloj titujsh. Sipas vendimit, i cili u publikua në Fletoren Zyrtare të 8 Prillit, bankat do të përfitojnë nga ky rregull vetëm për obligacionet në euro të qeverisë shqiptare të blera brenda këtij viti. Po në të njëjtën fletore, një ndryshim në rregulloren “Për Administrimin e Rrezikut nga Ekspozimet e Mëdha” i mundëson bankave të blejnë pa limit tituj në euro të qeverisë shqiptare. Sipas një parimi të përgjithshëm, bankave nuk u lejohet t’i japin hua një subjekti në masë më të lartë se sa 10% e kapitalit të tyre aksioner. Por nga ky rregull do të përjashtohet blerja e obligacioneve në euro të qeverisë shqiptare të emetuara gjatë këtij viti.
Aktualisht bankat kanë akumuluar gjatë viteve të fundit një sasi depozitash në euro, të cilat kanë pasur mundësi të kufizuara investimi për shkak të politikës së deeuroizimit të ekonomisë. Masat e reja duket se do ta euroizojnë më tej vendin.