Nëpër tregjet e fruta-perimeve dhe markatat e hapura të mishit, peshkut dhe bulmetit, pak ditë përpara ndërrimit të viteve, qytetarët shihen me qese dhe çanta nëpër duar, duke diskutuar me njëri-tjetrin se çfarë do të gatuajnë këtë vit, e me kë do të festojnë natën e ndërrimit të viteve.
Kryefjala e këtyre ditëve të fundvitit është menuja e Vitit të Ri, ku shumica e qytetarëve i qëndrojnë menusë tradicionale me gjelin ose pulën e detit dhe përsheshin, ndërsa një pjesë preferojnë byrekun, filetot e mishit, dhe sigurisht nuk mungon asnjëherë në tavolinat e shqiptarëve bakllavaja apo kadaifi.
Disa prej qytetarëve shprehen se mundohen të bëjnë ekonomi duke gatuar vetë në shtëpi, edhe për shkak të situatës akoma të vështirë të pandemisë. Të tjerë do ti drejtohen restoranteve me muzik që do të jenë të hapura natën e ndërrimit të viteve.
“Bakllavanë e bëj përherë vetë, nuk ka si bakllavaja e shtëpisë,” u shpreh Servetja, një qytetare 52-vjeçare që po blinte disa perime për sallatërat e fundvitit në një nga tregjet e e Tiranës.
“Ato që blihen nëpër dyqane nuk kanë fare shije, lëre pastaj sa shtrenjtë i shesin,” shtoi ajo.
Servetja tha se darka e saj ‘modeste’ do përmbante si përherë gjelin e detit, byrekun dhe bakllavanë.
“Më datë 31 do ftoj familjen e nuses, ndërsa më datë 2 do shkojmë të mblidhemi tek prindërit e mi”, shtoi ajo.
NJë vit më parë u festua nën kufizime të rrepta për shkak të përhapjes së virusit Sars-CoV-2, por sivjet Ministria e Shëndetësisë ka deklaruar se natën e 31 Dhjetorit do të lejohen festimet edhe pas mesnate.
Ndërsa mosha e thyer duket se preferon t’i kalojë festat në rehatinë e shtëpisë, të rinjtë mesa duket mezi kanë pritur heqjen e kufizimeve të COVID-19 për natën e Vitit të Ri.
”Sivjet kemi prenotuar me disa miq të afërt për të festuar në një restorant me çmim të arsyeshëm,” tha Romina, një e re 34- vjeçare, e cila po blinte bakllavanë pranë tregut të Vasil Shantos, e cila u shpreh e lumtur që kwtw vit do tw lejohen grumbullimet pas orws 12:00 natwn e Vitit tw Ri.
“Datën 1 Janar pastaj, me prindërit në shtëpinë e tyre”, shtoi ajo, duke nënkuptuar se dhe familjen nuk e ka lënë pas dore.
Nata e ndërrimit të viteve si traditë shoqërohet me antipasta, sallatëra, gjelin e detit, filetot e mishit me patate, dhe ëmbëlsirat si bakllavaja dhe kadaifi.
Por, disi ndryshe nga vendasit, të huajt që jetojnë në Shqipëri sjellin përherë gatimet e tyre në tavolinën e fundvitit.
”Ne kemi gjithmonë tradicionale sallatën ruse, brusketa me vezë peshku, si edhe petulla me lakër,” i tha Marina, një vajzë ruse e cila jeton në Shqipëri prej shumë vitesh.
“Pavarësisht se burrin e kam shqiptar, këto ushqime i gatuaj çdo vit dhe u pëlqejnë edhe familjarëve të burrit,” shtoi ajo.
Pavarësisht blerjeve të shumta që bëhen për tavolinat familjare, ndryshe nga blerësit, tregtarët shprehen se ky fundvit është më i zbehtë se të tjerët.
Vini, një tregtar i mishit pranë Pazarit të Ri, u ankua se ky fundvit nuk po i jepte fitimet e një viti më parë.
”Vjet me datë 29-30 këtu nuk çaje dot rrugën për të kaluar, aq shumë njerëz kishte,” kujtoi ai, ndwrsa shtoi se sivjet wshtw bosh.
“Mishin e grirë që kam pregatitur nuk është as gjysma e atij që bëra vjet, dhe akoma nuk është mbaruar”, tha ai, duke treguar banakun.
Vini shtoi se as çmimet nuk i kanë rritur për fundvit në mënyrë që njerëzit mos të stepen për të blerë.
”As me 10 % nuk ka lëvizur fitimi, krahasuar me një ditë normale. Të mendosh që është periudhë festash”, i tha ai BIRN.
Edhe të tjerë njësoj si Vini thanë se fuqia blerëse ka rënë.
“Njerëzit nuk mblidhen më aq shumë si dikur. Prandaj edhe sasia e ushqimeve që blejnë nuk është më aq e madhe”, pranoi Lumja, një tregtare pranë tregut fruta-perime në Pazarin e Ri, e cila edhe vetë do e festojë ndryshe Vitin e Ri të sivjetshëm.
”Rinia ka ikur. Ne pleqtë nuk shkojmë aq shumë tek njëri-tjetri”, tha ajo. ”Vajza ime që jeton jashtë, sivjet donte të vinte, por kur llogariti gjithë kostot e tamponëve dhe biletave për udhëtim, tha më mirë nuk po vij”, u shpreh ajo, e zhgënjyer se këtë fundvit nuk do e ketë pranë të bijën.
Shumë familje të tjera kanë gjetur lehtësi në shërbimin me porosi të restoranteve.
Ata që nuk preferojnë të gatuajnë apo nuk kanë hapësirë kohore për të përgatitur pjatat e Vitit të Ri i janë drejtuar menuve të gatshme të restoranteve që ofrojnë shërbimin ”delivery” në shtëpi.
”Duke qenë se unë dhe ime shoqe jemi tërë kohës në punë, nuk kemi dhe aq kohë të gatuajmë. Do porosisim pjata nga menutë e gatshme tek një restorant i njohur në Tiranë”, tha Bledari, 47 vjeçar, biznesmen në Tiranë.
”Time shoqeje i jepet shumë për kuzhinë, por sivjet thamë ta bëjmë pushim, të shplodhemi pak”, përfundoi ai.