Më 7 mars, Rusia deklaroi tre qëllime për pushtimin e saj në Ukrainë: neutraliteti zyrtar ukrainas, njohja e sovranitetit rus mbi Krimenë dhe njohja e pavarësisë së rajoneve separatiste pro-ruse në Luhansk dhe Donetsk. Shtetet e Bashkuara dhe NATO-ja nuk kanë folur publikisht për një zgjidhje diplomatike përfundimtare dhe, me qeverinë e presidentit Volodymyr Zelensky të fokusuar në ruajtjen e unitetit kombëtar dhe rezistencës së armatosur ndaj Rusisë, Ukraina i ka deklaruar publikisht qëndrimet e saj vetëm në pjesë disi kontradiktore. Por Zelensky, në konsultim me SHBA-në dhe Evropën, të cilat po mbështesin kapacitetin luftarak të Ukrainës, duhet të formulojë dhe deklarojë se si do të dukej një zgjidhje e arsyeshme paqeje.
Për mendimin tim, ja çfarë duhet të thotë qeveria e Ukrainës. Së pari, neutraliteti ukrainas nuk është vetëm i pranueshëm, por i matur nëse zgjidhja e negociuar e paqes ofron garanci të mjaftueshme sigurie. Neutraliteti do të ndihmojë në mbajtjen e NATO-s dhe Rusisë të ndara – një e mirë pozitive për të gjitha palët dhe për botën. Ukraina mund të lulëzojë si një vend jo anëtar i NATO-s, ashtu siç lulëzojnë Austria, Qiproja, Irlanda, Malta, Finlanda dhe Suedia.
Por kush do ta garantonte këtë neutralitet? Sipas mendimit tim, Këshilli i Sigurimit i OKB-së duhet ta bëjë këtë, duke përfshirë vendosjen e një force paqeruajtëse ndërkombëtare. Sjellja e Kinës në këtë marrëveshje do të ishte stabilizuese. Kina po dëmtohet nga kjo luftë, por pajtohet me kundërshtimin e Rusisë ndaj zgjerimit të NATO-s dhe kundërshton politikat e ngjashme të aleancës të udhëhequr nga SHBA-ja në Azi. Kina, sipas vlerësimit tim, do të mbështeste një marrëveshje paqeje të lidhur me moszgjerimin e NATO-s dhe ka shumë të ngjarë të inkurajonte Rusinë ta pranonte atë.
Së dyti, Krimea do t’i jepet Rusisë de facto, por jo de jure. Të gjithë e dinë historinë e mundimshme të kësaj çështjeje dhe se Krimea është e rëndësishme për fuqinë detare ruse. Ukraina dhe Perëndimi duhet të bien dakord për të lejuar vazhdimin e status quo-së së kontrollit rus mbi Krimenë, megjithëse ka të ngjarë të pretendojnë ende se marrja e gadishullit në 2014 ishte e paligjshme. Krimea do të shndërrohej në një konflikt të “ngrirë”, si shumë të tjera në botë, por jo më një “casus belli”.
Së treti, Ukraina duhet të pajtohet me autonominë për rajonet e shkëputura të Donbasit siç parashikohet në marrëveshjen Minsk II të vitit 2015, duke hedhur poshtë kërkesat për pavarësi të plotë. Autonomia do të përfshihej në Kushtetutën e Ukrainës deri në fund të vitit 2015, por marrëveshja Minsk II nuk u zbatua. Statusi autonom mund të jetë ende baza për zgjidhjen e çështjeve rajonale.
Për të përshpejtuar procesin drejt paqes dhe për të ruajtur mbështetjen publike në SHBA dhe Evropë, është e rëndësishme që qeveria Zelensky, e përafruar me SHBA-në dhe Evropën, të miratojë qëndrime të qarta dhe të arsyeshme. Megjithatë, disa ekspertë dhe politikanë në Kiev, Uashington, Bruksel, Varshavë dhe gjetkë po argumentojnë me forcë kundër çdo marrëveshjeje sipas linjave të sugjeruara këtu. Ata i bëjnë thirrje Ukrainës që të mos i nënshtrohet kurrë kërkesave për neutralitet, duke e konsideruar atë si dorëzim. Ata besojnë te fitorja ndaj Putinit, jo te diplomacia – një besim që presidenti amerikan Joe Biden e kanalizoi në fjalimin e tij të fundit në Varshavë.
Kjo qasje është një gabim i madh. Fton në një luftë të vazhdueshme. Biden foli për “nevojën për të forcuar veten për luftën e gjatë përpara”. Por një luftë e gjatë mund ta shkatërrojë fare Ukrainën dhe të ndezë një luftë shumë më të gjerë. Në vend të kësaj, duke rënë dakord publikisht për neutralitetin, Ukraina dhe mbështetësit e saj do të ndihmonin për t’i dhënë fund luftës. Ideja se koha është në anën e Ukrainës është një bast i pamatur.
Është jashtëzakonisht e pamundur që Putini të mposhtet së shpejti në Ukrainë. Forcat ruse duket se po forcojnë kontrollin e tyre në Donbas. Po kështu, besimi, ndoshta i ndarë nga disa në qeverinë amerikane, se Putini do të rrëzohet së shpejti është spekulim i egër dhe i rrezikshëm, jo një bazë për politikë. Putini ka shumë fuqi ushtarake për të shkatërruar Ukrainën dhe shumë më tepër se aq. Pjesa më e vogël e stokut bërthamor të Rusisë, nëse përdoret, do të shkatërronte botën për dekadat e ardhshme dhe ndoshta do të çonte në fundin e njerëzimit.
Megjithatë, disa besojnë se rreziku më i madh qëndron në kompromisin me një kundërshtar ekspansionist vrasës. Ata tregojnë për lëshimet territoriale të dhëna Hitlerit në 1938, të cilat thjesht e inkurajuan atë të rrëmbente më shumë. Por, ndryshe nga pranimi i Perëndimit për copëtimin e Çekosllovakisë në Mynih, një zgjidhje diplomatike në Ukrainë nuk do të arrinte deri në lëshime të njëanshme në emër të paqes. Kjo duhet të nënkuptojë një tërheqje të plotë të Rusisë nga Ukraina; një garanci të besueshme të sovranitetit dhe integritetit territorial të Ukrainës; dhe zbatimin e masave të autonomisë për Donbasin sipas linjave që ishin rënë dakord më parë. Më e rëndësishmja, moszgjerimi i NATO-s nuk është një lëshim, sepse zgjerimi i NATO-s në Ukrainë nuk duhet të kishte qenë kurrë në tryezë. Heqja përfundimisht e kësaj mund të jetë një lëvizje shumë më e mençur për sigurinë e përgjithshme për Evropën.
Çdo marrëveshje duhet të përfshijë gjithashtu mjetet për rimëkëmbjen e Ukrainës pas luftës. Në përgjithësi, vendet (përfshirë SHBA-në) nuk janë mbajtur përgjegjëse për rindërtimin e asaj që kanë shkatërruar me paturpësi; por është një progres i mirë që Rusia duhet të paguajë një pjesë të mirë të rindërtimit të Ukrainës. Kjo nuk duhet të nënkuptojë dëmshpërblime në vetvete, por pjesëmarrjen e Rusisë në një mekanizëm financimi shumëpalësh. Fondi Monetar Ndërkombëtar do të ishte një vend i mirë për të vendosur një strukturë të tillë. SHBA-ja dhe Evropa duhet gjithashtu të ofrojnë gjithashtu një pjesë parash për fondin e rindërtimit.
As Ukraina dhe as NATO-ja nuk duhet t’i bazojnë politikat e tyre në premisat e paqarta dhe të pamundura të mposhtjes së Rusisë. Ukraina mund të shkatërrohet përpara se kjo të ndodhë, dhe nëse perspektivat ushtarake kthehen vërtet kundër Putinit, ai mund të nisë një luftë bërthamore. E gjithë kjo e bën vendimtare për Ukrainën dhe NATO-n që të formulojnë kushte paqeje bindëse, të kujdesshme dhe të arsyeshme tani. Sa më shpejt që ata të bien dakord për këto kushte, aq më shumë ka gjasa të shmangim rrugën drejt Luftës së Tretë Botërore.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate. Nuk mund të ripublikohet pa lejen e Project Syndicate. Time to Talk Peace Terms with Russia