A është me vend që Shtetet e Bashkuara dhe vendet e tjera të imponojnë vështirësi mbi qytetarët rusë për shkak të krimeve të luftës të kryera nga forcat e vendit të tyre në Ukrainë?
Shumica e rusëve nuk kanë asnjë faj penal për atë që ka ndodhur në Ukrainë që nga 24 shkurti. Vetëm ata që marrin pjesë drejtpërdrejt në sulmet ndaj civilëve, pronës dhe infrastrukturës civile, ose komandojnë ata të përfshirë në sulme të tilla, meritojnë të përballen me dënimin penal. Por shumica e rusëve e kanë bërë të mundur këtë luftë duke lejuar presidentin Vladimir Putin të konsolidojë pushtetin absolut gjatë 22 viteve të fundit. Për këtë arsye, ata ndajnë të njëjtën përgjegjësi politike për tmerret që po ndodhin tani në Ukrainë.
Sanksionet kundër Rusisë janë të merituara, edhe pse shumë rusë të zakonshëm që janë më të prekur prej tyre ndoshta do të preferonin që lufta të mos ndodhte kurrë. Putin dhe rrethi i tij i brendshëm nuk ka gjasa të vuajnë nga ndonjë humbje në mirëqenien e tyre materiale.
Sanksionet ekonomike kanë një rekord të përzier suksesi. Ndërsa sanksionet ndihmuan për t’i dhënë fund aparteidit në Afrikën e Jugut dhe për të rrëzuar komunizmin në Poloni, ato nuk kanë arritur të sjellin dot ndryshimin në Kubë ose të pengojnë ambiciet bërthamore të Koresë së Veriut dhe abuzimet me të drejtat e njeriut. Por masat e Perëndimit kundër Rusisë janë të paprecedentë për nga madhësia dhe shtrirja, dhe do të jetë e vështirë që Putini t’i reduktojë ato ndërsa shqyrton opsionet e tij.
Rusët e dinë se çfarë po ndodh në Ukrainë dhe shumë mund t’i dënojnë veprimet e vendit të tyre atje. Ata mund të mos dëshirojnë të detyrojnë miliona ukrainas të largohen nga shtëpitë, komunitetet dhe vendi i tyre. Ata mund të mos dëshirojnë të kontribuojnë në gjymtimin dhe vrasjen e atyre që kanë mbetur pas. Ata mund të pendohen për shkatërrimin e fshatrave, qyteteve dhe qyteteve të Ukrainës. Megjithatë ata bënë të mundur këto krime.
Sigurisht, Putini po bën gjithçka që mundet për të penguar rusët të marrin vesh se çfarë po bëhet në emër të tyre, madje duke i ndaluar mediat që ta quajnë luftën luftë. Ata që e quajnë atë një luftë dhe jo një “operacion special ushtarak”, mund të ndiqen penalisht sipas një ligji të ri që dënon deri me 15 vjet burg shpërndarjen e informacionit që qeveria e konsideron të rremë. Rusët nuk mund të ndezin televizorët e tyre dhe të shohin shtëpi dhe ndërtesa të rrënuara në Ukrainë, trupa të pajetë të familjeve ukrainase të shtrirë në rrugë, ose trenat e mbushur me nëna dhe fëmijë ukrainas që ikin për të shpëtuar jetën e tyre. Megjithatë, shumica e rusëve e dinë se lufta po zhvillohet, qoftë edhe vetëm sepse sanksionet po i bëjnë ata të vuajnë pasojat ekonomike.
Rusët e zakonshëm mund të ndihen të pafuqishëm tani për të bërë ndonjë gjë në lidhje me krimet në Ukrainë. Por ata patën shansin e tyre gjatë 22 viteve që Putini ka konsoliduar pushtetin absolut. Disa që u përpoqën ta pengonin Putinin nga një gjë e tillë – si studiuesja e të drejtave të njeriut Natalia Estemirova, gazetarja Anna Politkovskaya dhe lideri i opozitës Boris Nemtsov – u vranë. Kundërshtari kryesor aktual politik i Putinit, Alexei Navalny, mezi i mbijetoi një atentati, por u dënua me gati 12 vjet burg.
Por ata janë përjashtimi që vërtetojnë rregullin. Putini ka nisur konflikte të tjera ushtarake në përpjekjet e tij për të zgjeruar kontrollin rus mbi territoret ish-sovjetike, duke përfshirë luftën e vitit 2008 në Gjeorgji dhe aneksimin e Krimesë në 2014. Një shumicë dërrmuese e rusëve e brohoritën atë atëherë dhe popullariteti i tij u rrit përsëri në prag të pushtimit të Ukrainës.
Pra, rusët e dinin se çfarë po bënin kur i dhanë mundësi Putinit të qëndronte në pushtet për një kohë kaq të gjatë, dhe shumica treguan mbështetje të fortë për sundimin e tij. Rusët kolektivisht bënë të mundur që Putini të realizonte agjendën e tij politike me mjete kriminale. Prandaj, rusët ndajnë kolektivisht përgjegjësinë politike për këto krime.
Mijëra protestues rusë kundër luftës janë arrestuar. Ata e dinin se rrezikonin të arrestoheshin dhe të humbnin punën, kështu që pjesëmarrja e tyre në demonstrata kërkonte guxim. Nëse do të kishte pasur shumë më tepër si ata, vështirësitë e shkaktuara nga sanksionet me të cilat përballen tani rusët e zakonshëm nuk do të ishin të justifikueshme.
Por nuk kishte shumë të tillë. Një turmë e madhe protestuese kundër luftës mund ta kishte shkurtuar sundimin e Putinit ose të paktën ta pengonte atë të bëhej një sundimtar absolut, duke e bërë më të vështirë për të që të nisë një luftë në mënyrë të njëanshme. Rusët e zakonshëm që vuajnë nga sanksionet e vendosura nga Perëndimi duhet të fajësojnë vetëm veten e tyre.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate. Nuk mund të ripublikohet pa lejen e Project Syndicate. Russians’ Collective Responsibility for Putin’s War