Kur sportistja olimpike Vasileia Karachaliou njoftoi në janar se ajo nuk do të konkurronte për Greqinë e saj të lindjes në Lojërat e Parisit në 2024, media greke Sportsfeed deklaroi se Federata Botërore e Lundrimit e kishte “lënë të lirë Karachaliou” për të konkurruar në emër të një kombi tjetër.
Zgjedhja e titullit tregonte shumë.
Duke përmendur problemet financiare, keqmenaxhimin dhe problemet e personelit, një mori sportistësh dhe sportistesh greke kanë marrë vendime të ngjashme, duke zgjedhur të konkurrojnë nën flamurin e një vendi tjetër ose duke braktisur plotësisht karrierën e tyre.
Peshëngritësi Thodoris Iakovidis, i cili garoi në Lojërat e fundit Olimpike të verës në vitin 2021, ishte një prej tyre.
“Nuk i kisha kushtet për të ndjekur sportin e klasit të lartë”, tha Iakovidis për BIRN, duke thënë se ai praktikisht kishte vetëm rrogën e tij si instruktor palestre për të financuar stërvitjen e tij për lavdinë olimpike në emër të Greqisë, duke përfshirë shpenzimet për suplemente të shtrenjta ushqimore, fizioterapi dhe një dietë rigoroze. Mbështetja e pakët që mori nga federata greke e lundrimit nuk ishte aspak e mjaftueshme.
“Sportet e klasit të lartë janë një ‘hobi’ i shtrenjtë. Me një pagë bazë nuk mund të shkosh një hap më tej”, tha ai.
Njoftimi i tij, i përlotur në një intervistë televizive në fund të Lojërave të Tokios, shkaktoi një protestë publike; dy kompani private dhe një klub sportiv shprehën interes për të mbështetur financiarisht Iakovidis për të vazhduar karrierën e tij.
“Në Greqi është e ndaluar të ëndërrosh”, tha ai për BIRN. “Është shumë e trishtueshme kur një sportist duhet të ndërrojë flamur sepse nuk ka vetëm probleme financiare, por edhe probleme të tjera. Është edhe më e trishtueshme të shohësh atletë 19 dhe 20 vjeçarë të largohen pa ndjekur ëndrrën e tyre. Unë thjesht dua që gjërat të përmirësohen për të gjithë.”
Akuza për “korrupsion, shpërdorim pushteti dhe neglizhencë”
Sporti grek është tronditur vitet e fundit nga akuzat për abuzim seksual dhe korrupsion, akuza që kanë nxjerrë në pah atë që shumë atletë të nivelit të lartë thonë se është kalbëzimi në zemër të federatave kombëtare që janë në krye.
Në fund të vitit 2019, fituesi i dyfishtë i medaljes së artë olimpike në lundrim, Nikos Kaklamanakis, pretendoi për shkelje financiare në Federatën Helenike të Lundrimit, duke thënë në një komision parlamentar se ai duhet të “shembë muret e korrupsionit, abuzimit me pushtetin dhe neglizhencës” brenda sportit grek.
Federata e paditi atë për shpifje, por reputacioni i saj mori një goditje tjetër të rëndë një vit më vonë, kur një tjetër kampione olimpike në lundrim, Sofia Bekatorou, pretendoi se një anëtar i bordit të federatës e kishte sulmuar seksualisht në vitin 1998, kur ajo ishte 21 vjeçe. Prokurorët thanë se statuti i kufizimeve në këtë rast kishte skaduar.
Të tjerë ndoqën Bekatorou në akuzat për abuzim seksual, duke përfshirë 20 gjimnaste femra dhe meshkuj, të cilët në tetor 2021 pretenduan ngacmime seksuale dhe sjellje abuzive nga trajnerët midis vitit 1985 dhe 2010.
Çështja për shpifje ndaj Kaklamanakis është në vazhdim. Mbështetësit e tij thonë se ai është viktimë e një të ashtuquajturi SLAPP, një proces gjyqësor i krijuar thjesht për të censuruar, kanosur dhe heshtur akuzuesit.
Zëvendësministri Lefteris Avgenakis urdhëroi një auditim të federatës së lundrimit dhe që anëtarët e bordit të dorëzojnë deklaratën e pasurisë. “Auditimi është me prokurorin”, tha ministria për BIRN.
Mediat greke, duke cituar informacione të rrjedhura nga hetimi, thonë se auditimi zbuloi një sërë parregullsish financiare. E pyetur për të komentuar, federata e lundrimit i referoi BIRN deklaratat e saj të mëparshme në media për këtë çështje, të cilat thonë se Kaklamanakis nuk kishte ofruar asnjë provë materiale për të mbështetur akuzat e tij.
Federatat sportive nën kontrollin e shtetit
Sipas një zëdhënësi të ministrisë së sportit, Autoriteti Kombëtar i Transparencës, në konsultim me ministrinë, ka kryer tashmë auditime në Federatat e Lundrimit, Gjimnastikës, Basketbollit dhe Notit.
Në fillim të vitit 2021, kampionia e kanotazhit Anneta Kyridou akuzoi kryetrajnerin e kombëtares greke, Konstantinos Kontomanolis, për ngacmim seksual të sportistëve dhe përdorim të dhunës psikologjike. Kontomanolis u pezullua dhe çështja është në prokurori.
Kryetarja e Klubit Helenik të Kanotazhit, Sevasti Electra Lyle, akuzoi gjithashtu federatën e kanotazhit për mungesë transparence financiare, ndërsa federata paditi nënat e dy vajzave për shpifje, duke kërkuar 100 mijë euro dëmshpërblim pasi akuzuan federatën e kanotazhit për nepotizëm dhe neglizhim të shëndetit mendor dhe fizik të vozitësve të saj.
Konstantinos Papastergiou, një avokat i dy grave, tha se padi të tilla rrezikonin të dekurajonin sportistët dhe sportistet që vuajnë nga abuzimi, ndërsa pjesa tjetër e botës “po i bie kambanave të alarmit për këtë çështje”.
BIRN kontaktoi Federatën e Kanotazhit për një koment, por nuk mori përgjigje. Në një deklaratë në janar 2021, federata tha se kishte krijuar një komitet disiplinor për të shqyrtuar akuzat për ngacmim seksual dhe kishte pezulluar dy trajnerë në pritje të gjetjeve të komitetit.
Lidhur me ankesat për transparencën financiare, federata tha se kishte punësuar një kontabilist.
Zëdhënësi i ministrisë së sportit tha: “Çështja është në prokurori. Nuk kemi asnjë përfundim. Është një proces që kërkon kohë sa i përket drejtësisë.”
Ndryshim në krye të federatave sportive
Autoritetet kanë ndërmarrë tashmë disa hapa për të adresuar akuzat që kanë dëmtuar reputacionin e federatave sportive të Greqisë.
Nën partinë konservatore në pushtet Demokracia e Re, një ligj i ri sportiv u miratua në vitin 2019 që vendosi kufijtë e mandatit dhe moshës për anëtarët e bordit të federatës dhe u lejonte sportistëve dhe sportisteve të merrnin vende në bordet e drejtorëve. Disa federata ishin drejtuar nga i njëjti president për më shumë se 25 vjet.
“Qëndrimi në pushtet për një kohë të gjatë krijon një pozicion të vulosur dhe të vendosur dhe është mirë të ketë alternime dhe rinovim”, tha për BIRN George Mavrotas, Sekretari i Përgjithshëm i Sportit në Ministrinë e Kulturës dhe Sportit.
Qeveria prezantoi gjithashtu një sistem vlerësimi për federatat që do të përcaktonte nivelin e fondeve që u takojnë.
“Për dekada, mungesa e një kuadri ligjor i lejoi këta njerëz ta konsideronin veten të padukshëm”, tha një zëdhënës i ministrisë së sportit. “Shteti imponon kuadrin, por është përgjegjësi e sindikatave sportive që të mbajnë përgjegjëse federatat dhe shteti urdhëron inspektimet e veta. Kjo nuk ka ndodhur në të kaluarën.”
“Ju nuk mund ta ndryshoni këtë peizazh brenda një muaji”, tha zëdhënësi. “Ne do të shohim pasojat e këtij ndryshimi në vitet e ardhshme.”
Por e gjithë kjo ka ardhur tepër vonë për disa grekë në sportin elitar.
Midis moshës 13 dhe 15 vjeç, trenjakët Irini, Anna-Maria dhe Vasso Alexandri konkurruan në notin e sinkronizuar me ngjyrat e Greqisë vendase, por nepotizmi dhe mungesa e mbështetjes financiare i bënë ata të transferoheshin në Austri në 2012.
“Nëse do të kishim jetuar në Greqi, nuk do të kishim arritur atë që kemi tani. Nuk do të na kishin lejuar”, tha Irini Alexandri për BIRN.