Ankandi i fundi i bonove të thesarit 12 mujore i zhvilluar në 18 tetor përfundoi me interesin 5.26%, interesi më i lartë i parë në këtë titull prej më shumë se shtatë vitesh. Interesat u rritën me 51 pikë bazë në krahasim me ankandin e mëparshëm të zhvilluar vetëm dy javë më parë. Në ankandin e fundit, qeveria pati kërkuar të emetojë 10 miliardë lekë bono dhe ofertat nga operatorët ishin për 12.7 miliardë, nga të cilat, qeveria vendosi të pranojë 12.1 miliardë. Oferta për borxh ka qenë veçanërisht e ngushtë përgjatë ankandeve të fundit, me disa nga ankandet të përfunduara pa plotësuar kërkesën. Dhe nëse marrim parasysh sjelljen historike të qeverisë, me deficit buxhetor të përqendruar në muajt e fundit të vitit, atëhere situata ka gjasa që do të vijojë të përkeqësohet në javët në vijim.
Interesat e bonove 12 mujore janë luhatur në 2 apo 3 për qind përgjatë dekadës së fundit, që kur qeveria shqiptare, nën këshillat e FMN-së, filloi programin për të zgjatur afatin mesatar të maturimit të borxhit publik duke sjellë në këtë mënyrë edhe uljen e varësisë nga bankat, të cilat kontrollojnë pjesën e luanit në këtë treg.
Rritja e interesave të borxhit afatshkurtër është e dukshme veçanërisht në krahasim me borxhet afatgjata, gjë që sugjeron se operatorët e tregut thjeshtë po maksimizojnë një vështirësi momentale dhe nuk perceptojnë probleme më afatgjata. Për shembull, ankandi i fundit i obligacioneve dhjetëvjeçare përfundoi me kupon 6.25%, një diferencë kjo fare e vogël me bonot 12 mujore.
Borxhi publik i brendshëm është një treg me vlerë 700 miliardë lekë dhe taksapaguesit pritet të paguajnë një faturë shumë më të majme vitin e ardhshëm për këtë borxh në krahasim me dy vjet më parë. Rreth 63% e këtij borxhi mbahet nga bankat ndërsa 15% të tjera nga institucionet financiare, të tilla si fondet e investimit. Kjo i bën bankat përfitueset kryesore të borxhit publik.
Gjatë vitit 2021, interesat e borxhit publik të brendshëm ishin 23.5 miliardë lekë ndërsa këtë vit pritet të rriten në 27 miliardë dhe vitin e ardhshëm në 34 miliardë.
Interesat e bonove të thesarit 12-mujore janë veçanërisht të rëndësishme jo vetëm për buxhetin e përbashkët të taksapaguesve por edhe për pjesën më të madhe të kredimarrësve në lekë për shkak se politika e biznesit në banka është akordimi i kredive me referencë bonot e thesarit 12-mujore. Ndërsa bonot janë rritur nga më pak se 2% në më shumë se 5% këtë vit, kjo do të thotë se kredimarrësit në lekë duhet të presin një rritje të konsiderueshme të kësteve të tyre të kredive sapo bankat të reflektojnë rritjen e bonove në kreditë e tyre.
Rritja e shpejtë e interesave të titujve afatshkurtër duket se reflekton mungesën e diversifikimit nga ana e qeverisë. Megjithëse qeveria emeton tituj borxhi me afat deri 15 vjeçar, 53% e borxhit të brendshëm është emetuar në bono thesari dhe obligacione deri në 3 vjet.
