Grupet dhe individët radikalë islamikë po përdorin grupe të mbyllura dhe platforma të koduara dhe po ndryshojnë gjuhën e tyre për të shmangur sanksionet për gjuhën e urrejtjes pasi ata synojnë myslimanët në Maqedoninë e Veriut me propagandë ekstremiste, thonë ekspertët.
Kryesisht në gjuhën shqipe, një propagandë e tillë e ka origjinën nga disa grupe të vogla fetare dhe një numër imamësh dhe synon pakicën etnike shqiptare, kryesisht myslimane, të vendit.
Studiuesit thonë se në Maqedoninë e Veriut ka më pak propagandë fetare ekstremiste në internet sesa më parë, por ata që qëndrojnë pas saj kanë ndryshuar taktikat e tyre.
“Në vend të publikut, ndarja dhe komunikimi i përmbajtjes bëhet përmes grupeve të mbyllura dhe platformave të koduara që nuk janë lehtësisht të dukshme dhe që janë më të vështira për t’u aksesuar”, tha Simeon Dukic, në Institutin për Dialog Strategjik me qendër në Londër.
Sipas Dukic, ata që qëndrojnë pas përmbajtjeve të tilla ekstremiste kanë përshtatur gjuhën e tyre për të shmangur klasifikimin si gjuhë urrejtjeje, por se mesazhet mbeten po aq të rrezikshme në tërheqjen e ndjekësve ndaj ideve radikale.
Ai tha se disa grupe shpërndajnë materiale “në lidhje me grupet selefiste-xhihadiste” në gjuhën shqipe.
Një grup veçanërisht i popullarizuar është Bejtul Muhaxhirin, “ndjekësit e të cilit ndajnë materiale në disa rrjete sociale si Facebook dhe YouTube, përdorin platforma të tilla si Google Drive dhe Archive.org dhe menaxhojnë kanale publike dhe të krijuara në platforma të koduara si Telegram dhe TamTam”, tha Dukic për BIRN.
“Duhet derdhur gjak”
Kanali në YouTube i Bejtul Muhaxhirin shfaq një video të një gruaje që supozohet se mbahet në një burg saudit. Në të, gruaja thotë se “duhet derdhur gjak” dhe “duhet të sakrifikojmë veten” për të mbrojtur vendet e shenjta të Islamit. “Profeti tha se ‘Kushdo që vdes duke mbrojtur pronën e tij, fenë e tij, familjen e tij është shehid’”, thotë ajo.
Në një tjetër, nga viti 2020, një burrë i identifikuar si Sheikh Suleiman Ibn Nasir Al Ulëan dënon ligjet që parashikojnë amputimin e një krahu për individët e shpallur fajtorë për vjedhje, duke thënë se kushdo që miraton një ndryshim të tillë është një “mëkatar”.
Dukic tha se grupet ekstremiste po përdorin përhapjen e teknologjive celulare dhe zhvillimin e mediave sociale për të arritur audiencë më të madhe, për të ndarë narrativat dhe për të mobilizuar mbështetjen për axhendën e tyre politike. Ky është gjithashtu rasti me grupet radikale të motivuara nga feja, veçanërisht organizatat salafi-xhihadiste si Shteti Islamik dhe Al-Kaeda.
Kanali i Bejtul Muhaxhirin në YouTube ka 195 të abonuar; Videoja e Sheik Sulejmanit është parë pak më shumë se 1,000 herë. Faqja e grupit në Facebook ka 853 ndjekës.
Në një raport të botuar në janar dhe me autor Dukicin, Instituti për Dialog Strategjik identifikoi Bejtul Muhaxhirin dhe një grup të quajtur “Nasheedi im” si përhapës të “propagandës së lidhur me ISIS-in që bën thirrje për xhihad”.
Përmbajtja ekstremiste u përhap paralelisht me ngritjen e shteteve islamike, por është kufizuar nga përpjekjet e rrjeteve sociale për të përmirësuar algoritmet e tyre dhe nga shërbimet e sigurisë që identifikojnë dhe ndjekin individët mbi aktivitetet e tyre në internet.
Megjithatë, kjo nuk është e gjithë historia, tha Dukic.
“Gjatë kësaj periudhe, duket se prania e ekstremizmit të motivuar fetarisht në internet është ulur, por mbështetësit e grupeve ekstremiste kanë ndryshuar mënyrën se si veprojnë,” tha ai për BIRN, duke përmendur përdorimin e grupeve të mbyllura dhe platformave të koduara për të ndarë përmbajtjen ekstremiste.
Propagandistët po mësojnë gjithashtu se si të shmangin përdorimin e drejtpërdrejtë të gjuhës së urrejtjes në publik, qofshin ata islamikë radikalë apo të djathtë të krishterë.
“Është e rëndësishme të theksohet se brenda grupeve radikale të motivuara fetarisht që kanë një prani në internet janë lëvizje që përdorin gjithashtu simbolikën e krishterë”, tha Dukic.
“Për shembull, Vëllazëria e Krishterë, megjithëse mund të klasifikohet kryesisht si një grup i krahut të djathtë, përdor simbolet dhe retorikën e krishterë në përmbajtjen e saj. Megjithëse ka dallime të mëdha midis grupeve si Vëllazëria e Krishterë dhe organizatat Salafi-xhihadiste, mënyra se si ata përdorin mediat sociale është e ngjashme.”
“Të pavërteta dashakeqe”
Zlatko Apostoloski, Koordinator i Qeverisë për Parandalimin e Ekstremizmit të Dhunshëm dhe Terrorizmit, tha se autoritetet po monitorojnë vazhdimisht përmbajtjen ekstremiste në internet.
“Të gjitha rastet, pavarësisht nëse bëhet fjalë për radikalizëm fetar apo ndonjë lloj tjetër, të cilat postohen në rrjetet sociale, vazhdimisht monitorohen nga institucionet kompetente dhe largohen”, tha ai.
Kryetari i Komunitetit Fetar Islam të Maqedonisë së Veriut, Reisul Ulema Hfz. Shakir ef. Fetai, tha se imamët e komunitetit “nuk përdorin gjuhë vulgare apo të vrazhdë” në ligjëratat e tyre, “as nuk është logjike që një imam, apo një zyrtar fetar që vepron në një komunitet të caktuar, të merret me politikë partiake, pasi ai është imam mbi të gjitha.”
Por ai shtoi: “Ne nuk mund të marrim përgjegjësi për teologët që nuk janë të punësuar në radhët e bashkësisë fetare islame”.
Një teolog i tillë është Sadullah Bajrami, i cili drejton një xhami në qytetin verior të Kumanovës, i pavarur nga Komuniteti Islam.
Bajrami ka 79,000 ndjekës në Facebook, 24,000 në Instagram dhe më shumë se 23,000 të abonuar në kanalin e tij zyrtar në YouTube. Vëzhguesit e ekstremizmit kanë tërhequr vëmendjen për tonin e disa prej mësimeve të tij, por Bajrami hodhi poshtë nocionin se ai promovon radikalizmin.
Në një deklaratë për BIRN, Bajrami tha: “Gjuha jonë nuk është kurrë e ashpër dhe kërcënuese, por është një gjuhë kritike ndaj të gjitha dukurive degjeneruese dhe shkatërruese që rrezikojnë moralin dhe etikën islame”.
“Çdo konstatim që pohon se në xhaminë tonë është ligjëruar diçka e tepruar është tendencioze; prandaj ne e refuzojmë atë si të pavërteta dashakeqe.”