Nismëtari Eduart Shalsi, i cili drejton këtë komision, tha se kjo masë ishte e domosdoshme për të garantuar vijueshmërinë e procesit dhe se propozimet e tij do të sillnin përmirësim të kritereve për marrjen e statusit të investitor strategjik.
Nisma u mbështet nga përfaqësuesit e qeverisë, zëvendësministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Endrit Yzeiraj dhe drejtoresha e re e Agjencisë së Investimeve, AIDA, Laura Plaku.
Yzeiraj tha se propozimet janë të drejta dhe adresojnë një pjesë të problematikave të hasura për monitorimin e projekteve. “Zgjatja e afatit është e legjitimuar për shkak të zhvillimeve ekonomike të vendit,” shtoi duke iu referuar zhvillimit të turizmit. Edhe drejtoresha e AIDA-s tha se nisma fortifikon procedurën e vlerësimit të projekteve strategjike.
“Kemi vendosur më shumë kërkesë llogarie për investitorët,” tha ajo duke iu referuar ndryshimeve të reja.
Këto pretendime u kundërshtuan nga deputetja e Partisë Demokratike, Jorida Tabaku, e cila e kundërshtoi zgjatjen e afatit duke e konsideruar këtë ligj si korruptiv në zbatimin e tij, që ka cënuar konkurrencën dhe që bie ndesh me parimet e legjislacionit europian.
“Ligji ka favorizuar një pakicë kompanish dhe ka cënuar konkurrencën, por edhe frymën që duhet të përçojë një ligj investimesh për të tërhequr investime të huaja,” tha Tabaku në oponencën e saj në komision.
Ajo shtoi se ligji akoma nuk ka një analizë se sa investime të huaja ka sjellë, sa vende pune ka krijuar dhe sa të ardhura shtesë janë gjeneruar.
Ajo ngriti pikpyetje për orgjinën e parave që mund të futen nëpërmjet këtyre investimeve duke kërkuar që qeveria të mbante premtimin për një ligj integral investimesh.
Më tej, Tabaku akuzoi mazhorancën se zgjatja e afatit të këtij ligji lidhej me ligjin tjetër që lejon investimet në Zonat e Mbrojtura.
“Do lejojmë ne sot që të kemi prishje të balancës dhe qëndrueshmërisë së mjedisit dhe që një grusht kompanish të marrin tendera, koncensione dhe investime strategjike apo do ta hapim tregun dhe do lejojmë konkurrencë?”- tha ajo duke i kërkuar kolegëve të shumicës që të tërhiqeshin nga nisma.
Edhe deputeti socialist, Erion Braçe shfaqi rezerva duke kërkuar që të shtohen kushtet për përfituesit e statusit në lidhje me transparencën e fondeve që investohen dhe origjinën e kompanive në offshore. Ai tha se gjente me vend propozimet e Tabakut për shtrëngim kushtesh për para me origjinë ruse, por edhe për ato para me origjinë nga krimi i organizuar.
“Për një investitor strategjik që do të investojë 100 milionë euro duhet ta kemi patjetër standard kushtin e pronarit përfitues të cilit po i ofrojmë favore,” tha Braçe.
Ligji për “Investimet Strategjike” i miratuar në vitin 2015 si një ligj i përkohshëm i mbaroi efektet e tij në dhjetor 2023, por sipas propozimit socialist ai do të zgjatet deri në 31 dhjetor 2027. Ligji ka shkaktuar debate dhe kritika për mënyrën e zbatimit si dhe për rrethin e përfituesve, që sipas ekspertëve të ekonomisë ka favorizuar një grup oligarkësh si dhe ka cenuar pronën private, duke nxitur konflikte sociale.
Sipas vendimeve të miratuara nga Komiteti i Investimeve Strategjike, i drejtuar nga kryeministri Edi Rama, shteti u ka ofruar investitorëve strategjikë qindra hektarë tokë përmes kontratave të qirasë 1 euro, infrastrukturë ndihmëse, si furnizim dhe përshtatje të rrjetit elektrik, furnizim me ujë të pijshëm dhe përfitime të tjera.