Numri i krimeve të luftës dhe i viktimave është më i madh krahasuar me numrin e ndjekjeve penale në Serbi në dekadën e shkuar, ndërsa zyrtarët e lartë ende i kanë shpëtuar drejtësisë, thotë raporti i ri.
“Arritjet në hetimet e krimeve të luftës janë modeste kur sjellim në mend numrin e viktimave dhe shkallën e krimeve të kryera,” tha të martën në Beograd, Sandra Orlovic, kreu i Qendrës për të Drejtën Humanitare, në prezantimin e një raporti të ri që maste progresin e Serbisë në dekadën e shkuar.
Sipas raportit, të titulluar “Dhjetë Vjet të Ndjekjes Penale të Krimeve të Luftës në Serbi: Konturet e Drejtësisë,” nga 2004 në 2013, një total prej 35 vendimesh përfundimtare u dhanë ndërsa vetëm gjashtë zyrtarë të lartë janë ndjekur penalisht.
Orlovic tha se një prej arsyeve të publikimit të raportit ishte fillimi i negociatave të Serbisë për t’u bashkuar me BE-në, “që duhet të sigurojë vrullin për të detyruar institucionet serbe ta ndjekin këtë çështje me më seriozitet dhe në nivel strategjik”.
Zëvendës kryetari i delegacionit të BE në Serbi, Oscar Benedict, premtoi në prezantimin e raportit se “ndjekja penale e krimeve të luftës, si pjesë e integruar e bashkërendimit nuk do të nënvlerësohet në procesin e pranimit.”
Duke prezantuar pjesën e raportit që vlerëson punën e Zyrës së Prokurorisë së Krimeve të Luftës në Serbi mbi një dekadë të ekzistencës së saj, Nikola Cukanovic nga Qendra e të Drejtës Humanitare tha se prokuroria ishte ende jo eficente.
“Me statistika, nëse shohim pas këto dhjetë vite, kemi tre aktakuza në vit dhe dy vendime përfundimtare. Një numër i madh çështjesh janë transferuar nga Kroacia, rreth 11 çështje dhe katër prej Bosnjës… Por një nga problemet më të mëdha është se peshqit e mëdhenj ende po i arratisen drejtësisë,” tha Cukanovic.
Problemi i mungesës së ndjekjeve penale të zyrtarëve të lartë u ngrit gjithashtu edhe nga gjykatësja Olivera Andjelkovic, e cila tha se në një çështje që ajo kishte, disa zyrtarë të lartë nga ushtria nuk ishin përfshirë në hetime, ndërsa në gjyq ishin shfaqur vetëm si dëshmitarë.
Ajo tha gjithashtu se të dyshuarit po gjykoheshin për incidente individuale, jo për dhunime të shkallës së gjerë.
“Çfarë po ndodh me kampet e paraburgimit që ishin në Serbi gjatë luftës? Askush nuk është hetuar për to,” tha ajo.
Zëdhënësi i prokurorisë për krimet e luftës, Bruno Vekaric megjithatë argumentoi se disa pjesë të raportit ishin “sulmuese” sepse zyra e tij po hasej çdo ditë në mungesë të burimeve.
“Ne kemi vetëm gjashtë prokurorë, krahasuar me Bosnjën që ka 37. Dhe për një kohë të gjatë kemi shërbyer për Gjykatën e Hagës, gjë që na mori shumë kohë. Por ia dolëm të merreshim me ato çështje që kishin 3000 viktima,” tha Vekaric.
Së bashku me kritikat, raporti shprehej se nuk ka ende një strategji shtetërore për krimet e luftës, ndryshe nga Bosnja dhe Hercegovina, po ashtu edhe për sistemin e dobët të mbrojtjes së dëshmitarëve dhe ndikimin e politikës në punën e prokurorisë.
