Projekti me vlerë 55 milionë euro ka mbetur i pambaruar dhe është kthyer në vend për hedhjen ilegale të mbeturinave të ndërtimit apo ato urbane duke shkaktuar një shqetësim madhor mjedisor.
Ajo ishte planifikuar si një autostradë që synonte të hiqte trafikun e makinave nga qendra e Shkodrës për të mbrojtur shëndetin e banorëve të këtij qyteti nga ndotja dhe zhurma si dhe për të lehtësuar qarkullimin në aksin jug-veri të Shqipërisë drejt Malit të Zi dhe më tutje.
Por shumë vite më vonë, bajpasi (Bypass) i Shkodrës, është kthyer në një vend hedhjesh mbeturinash ndërtimi apo mbeturinash urbane dhe një ndotës i madh dhe i rrezikshëm i liqenit të Shkodrës, një pasuri natyrore me vlera të mëdha ekonomike për Shqipërinë e veriut dhe Malin e Zi.
Që kur u nis, sipas ekspertëve të mjedisit, qe një projekt i gabuar. Rruga e gjerë e njohur më së shumti me emrin në anglisht “bypass” dhe që nënkupton një rrugë që anashkalon udhëtimin përmes një qyteti, u vendos të ndërtohej përgjatë liqenit të Shkodrës, pjesërisht edhe për faktin se do të shërbente edhe si barrierë nga përmbytjet.
Si të mos mjaftonte kjo, fondet mbaruan në vitin 2012 bashkë me krizën e përgjithshme financiare të buxhetit të shtetit dhe puna u ndërpre. Qeveria shqiptare duket se në këtë kohë mori më shumë detyrime financiare nga sa mund të përballonte dhe ndaloi shlyerjen e rregullt të faturave duke krijuar borxhe të stërmëdha ndaj kompanive private dhe duke lënë pa mbaruar një numër projektesh infrastrukturore në të gjithë vendin.
Që nga ajo kohë, kompanitë e ndërtimit apo të tjera e kanë gjetur rrugën si një vend të me leverdi për të zbrazur natën të gjitha mbetjet e tyre.
Mahir Hoti, profesor i Universitetit të Shkodrës dhe studiues i biosferës në liqenin e Ohrit thekson faktin që Liqeni i Shkodrës është zonë e mbrojtur nga konventa Ramsar dhe konsiderohet si pasuria më e madhe e zonës, e cila duhet të mbrohet me çdo kusht.
“Ndërprerja e punimeve dhe kthimi i bajpasit në vend për depozitimin mbetjesh po dëmton florën dhe faunën e liqenit”, thotë Hoti. “Përveç faktit që ai nuk po e kryen funksionin për të cilin u ideua fillimisht, mbrojtjen e qytetit nga përmbytjet, tashmë ky ndërtim po e dëmton liqenin e Shkodrës pasi mbetjet e ngurta në brigjet e liqenit po shkaktojnë problem,” thotë Hoti.
Duke qenë një autostradë e ngritur në lartësi, kjo rrugë do të shërbente praktikisht edhe si barrierë për disa lagje të Shkodrës, të cilat gjatë viteve të fundit janë përmbytur shpesh nga ujërat e liqenit. Por ujërat e liqenit, për shkak se autostrada është lënë përgjysmë, kur ngrihen gjatë stinës së shirave, kanë filluar të tërheqin në liqen edhe një pjesë të konsiderueshme të mbetjeve të ndërtimit apo mbetjeve urbane, duke dëmtuar një pjesë të madhe të këtij parku ujor të mrekullueshëm.
Qeveria ndërhyri në një rast. Ajo përdori forcat e ushtrisë për të hequr mbetjet e ngurta përgjatë bajpasit. “Ndërprerja e punimeve në Bypass, po e rikthen këtë investim në një vendgrumbullim mbetjesh”- deklaroi në qershor të këtij viti prefekti i Qarkut Shkodër Paulin Radovani, ndërkohë që mjetet e ushtrisë po punonin për pastrimin.
Por që nga kjo ndërhyrje, mbeturinat janë kthyer sërish.
Për inxhinierin Maksim Arapi, autoritetet duhet të bëjnë më shumë për të ndaluar këtë problem. “Mbeturinat e ndryshme apo lëndët inerte nuk duhet të hidhen më në bajpasin-in e Shkodrës,” thotë ai. “Subjektet, institucionet apo kushdo tjetër duhet të sensibilizohet për të mbrojtur liqenin e Shkodrës,” bën thirrje Arapi.
Por këto thirrje duket se nuk kanë ndihmuar shumë. Çdo ditë përgjatë bajpasit vijojnë të hidhen mbeturinat e ngurta. Mbi këto mbetje, punojnë ricikluesit, të varfrit që punojnë aty për të nxjerrë mbetje metalike apo plastikën që arrijnë ta shesin.
Projekti me vlerë 55 milionë euro filloi në vitin 2010 dhe parashikonte ndërtime komplekse inxhinjerike për një rrugë që kalon në një zonë të njohur për praninë e ujërave të bollshme. Punimet janë ndërprerë prej dy vjetësh tashmë dhe qeveria duket se nuk është në gjendje të vijojë financimin e projektit. Punimet e realizuara deri tani janë dëmtuar me kalimin e kohës dhe përveç kostos mjedisore, do të nevojiten edhe miliona euro të tjera për të rikuperuar pjesët e dëmtuara.
Në vend që të mbronte Shkodrën nga ndotja dhe përmbytja, bajpasi është kthyer në pikën më ndotëse të qytetit.
Ky shkrim u mundësua nga organizata CRCD