Platforma online antikorrupsion, e prezantuar nga qeveria ‘Rama’ përplaset me besimin e ulët të qytetarëve se politika ka vullnetin të godasë korrupsionin e zyrtarëve të lartë.
Qeveria prezantoi të hënën një platformë online denoncimesh, si armën e saj të fortë në luftën kundër korrupsionit dhe 24 orë më vonë u shpall edhe rezultati i parë. Një drejtoreshë shkolle në Tiranë u shkarkua nga detyra, pasi u denoncua nga mësuesit për abuzime me postin.
Kryeministri Edi Rama e publikoi rastin në faqen e tij në Facebook, duke falenderuar denoncuesit dhe nxitur qytetarët që të ndjekin të njëjtin shembull. Megjithatë, nisma e tij e re zor se mund të fitojë popullaritet më të madh se sprovat e ngjashme, të hedhura për konsum publik nga vetë Rama apo paraardhësi i tij i qendrës së djathtë, Sali Berisha.
Antikorrupsioni është një kartë e ricikluar nga të dyja kahet e politikës në Shqipëri, veçanërisht në kohë fushatash zgjedhore. Por rotacionet politike kanë dështuar ta nxjerrin vendin nga harta e zezë e korrupsionit.
Dy dekada pas rënies së komunizmit, Shqipëria vazhdon të mbetet një ndër vendet më të korruptuara të Europës. Sipas raportit të Transparency International për vitin 2014, vendi ka bërë një çapitje të zbehtë përpara, duke lënë pas vetëm Kosovën në Ballkan.
Qeveria e majtë e Edi Ramës e ka fokusuar luftën kundër korrupsionit në dy drejtime; në aleancën me qytetarët për denoncimin e rasteve korruptive dhe në përpjekjet për modernizimin e sistemit. Platforma online e denoncimeve është njëra anë e medaljes në këtë strategji.
Por përfaqësues të shoqërisë civile e shohin me dyshim suksesin e saj, sa kohë që perceptimi publik në Shqipëri ia faturon zyrtarëve të lartë, rastet më të rënda të korrupsionit.
Zef Preçi, drejtori ekzekutiv i Qendrës Shqiptare për Studime Ekonomike mendon se një platformë e tillë mund të jepte sukses, nëse publiku do të kishte besim tek qeveria apo institucionet. Por ky nuk është rasti i Shqipërisë.
“Sfida më e madhe e qeverisë është mirëqeverisja dhe kjo nuk bëhet me portale elektronike dhe platforma të ngjashme, por bëhet me ushtrim të përgjegjshëm të pushtetit,” tha ai në një intervistë për BIRN.
E ndërsa qeveria shqiptare prêt që qytetarët të marrin në dorë flamurin e luftës antikorrupsion, qytetarët presin që rangjet më të larta të politikës ta shfaqin këtë vullnet përmes shembullit personal.
“Kërkohet moral në politikë më shumë se kurrë,” thotë Zef Preçi.
Ndërsa politologu Ermal Hasimja argumenton se portalet, edhe pse e lehtësojnë betejën antikorrupsion, nuk prekin rrënjët e tij. “Problemi kryesor nuk është se njerëzit nuk dinë ku të ankohen, por vullneti i shtetit për të reaguar ndaj korrupsionit” thotë ai.
Qeveritë në të shkuarën janë akuzuar për kapje të shtetit përmes shpërndarjes së fondeve publike, të cilat konsiderohen gjerësisht jotransparente dhe klienteliste. Një vit e gjysmë pas ngjitjes së Edi Ramës në pushtet, perceptimi publik për këtë kulturë qeverisjeje nuk ka ndryshuar.
Pasuritë e zyrtarëve të lartë, të cilat nuk justifikohen përmes pagave të tyre janë një tjetër element që zbehin besimin e qytetarëve tek shteti. “Publiku është dyshues edhe për shkak se janë qeveritarët ata që vendosin se kush do të bëhet i pasur dhe kush do të falimentojë,” shton Zef Preçi.
Mungesa e besimit të qytetarëve është thelluar ndër vite edhe për shkak të mbylljes së syve përballë korrupsionit të niveleve të larta. Rastet e ekspozimit të tyre nuk kanë munguar përgjatë tranzicionit, por Shqipëria ka dështuar vazhdimisht në dënimin e “peshqve të mëdhenj” të korrupsionit.
Të gjendura brenda këtij rrethi vicioz, qeveritë e kanë parë shpëtimin tek thirrjet ndaj qytetarëve, që të denoncojnë korrupsionin në platforma të ndryshme. Gjatë qeverisjes së tij përgjatë viteve 2005-2013, ish-kryeministri Berisha përdori linjat jeshile për denoncimin e korrupsionit.
Kryeministri Rama në anën tjetër ka promovuar platformat online. Prej një viti funksionojnë portale të ngjashme në Ministrinë e Kulturës, atë të Mirëqënies Sociale apo në Policinë e Shtetit. Ndërsa një platformë e ngjashme antikorrupsion në Ministrinë e Drejtësisë u mbyll pas një viti, për shkak se ankesat e qytetarëve shigjetonin me emër zyrtarët që akuzonin. Rezultatet megjithatë kanë qenë minimale, duke prekur vetëm pak nëpunës të rangjeve të ulëta.
“Portalet mund të zgjidhin probleme të vogla, por fatkeqësisht kemi parë që sa më i rëndë të jetë korrupsioni, aq më i paprekshëm është,” thotë Ermal Hasimja. “Aq më tepër për një vend të vogël si Shqipëria, ku të gjithë dinë gjithçka për gjithkënd,” përfundon ai.