Shfrytëzuesit e paligjshëm përdorin rrugët dytësore dhe orët e natës për t’iu shmangur aksionit të policisë, duke vazhduar masakrën 20 vjeçare të prerjeve në zonën e Shkodrës.
Aksioni i policisë shqiptare kundër prerjes së pyjeve i ka bërë më të kujdesshëm shfrytëzuesit e paligjshëm, por nuk i ka ndalur ata. Me shtimin e kontrolleve, tregtarët po gjejnë rrugë të reja për transportin e druve të zjarrit dhe shitjen e tyre në zonat ku banojnë klientët tradicionalë.
Në qytetin e Shkodrës, kamionët e ngarkuar me lëndë drusore nuk shfaqen më hapur tek kryqëzimi i Rusit apo ura e Thive. Në prag të stinës së ftohtë, biznesi i druve të zjarrit është zhvendosur pas fasadave të pallateve apo në brendësi të lagjeve periferike.
”Kontrollet janë forcuar dhe nuk ke më leverdi të paguash nën dorë. Por prerja e pyjeve vazhdon, ndërsa transporti bëhet përmes rrugëve dytësore,” thotë Gjon Krola nga Shllaku. Familjarë të tij merren prej vitesh me këtë biznes.
Qarku i Shkodrës ka pasur një ndër sipërfaqet pyjore më të mëdha në vend, por masakra ka qenë e pandalshme për më shumë se 20 vjet. Sipërfaqe të tëra janë shpyllëzuar ndër vite nga shfrytëzuesit për lëndë drusore, kultivuesit e kanabisit apo nga zjarrvënësit e qëllimshëm.
Mali i Cukalit ka qenë i pari që u “shpyllëzua” nga prerjet e drurëve, e 25 vite më pas në të nuk duket gjurmë pylli.Masakra filloi në vitet ’90 dhe nuk u ndal deri nëshkatërrimin e plotë.
Shpyllëzimi i kësaj zone i ka zhvendosur tregtarët e pyjeve drejt Bjeshkëve të Shoshit, i kthyer në një destinacion kryesor për aktivitet të paligjshëm gjatë kohëve të fundit. Banorëtë zonës i thanë BIRN se kamionët me lëndë drusore lëvizin përmes akseve Drisht-Prekal-Dukagjin, Rresek-Domën-Sumë dhe Dedaj-Hot-Vermosh.
Kamionët e ngarkuar me trungje pemësh shfrytëzojnë orët e natës dhe rrugët dytësore për të mbërritur në destinacion. Këto rrugë përdoren kundrejt pagesës ndaj pronarëve të tokës, duke shmangur kontrollet e policisë dhe inspektorëve të pyjores.
Sipas të dhënave të INSTAT, 300 mijë familje shqiptare jetojnë në zonat rurale apo në zonat ku konsumohet ngrohja me dru. Ata janë klientë të vazhdueshëm të shfrytëzuesve ilegalë të pyjeve. Lënda drusore shqiptare përdoret gjithashtu për eksport apo për industrinë përpunuese.
Gjatë dekadave të fundit, shfrytëzimi pa kriter i pyjeve ka ecur në raport të zhdrejtë me mbjelljen e pemëve. Për këtë arsye, qindra hektarë pyje janë shfarosur thuajse në të gjithë vendin.
E vendosur përballë kësaj situate, Ministria e Mjedisit ka ndërmarrë së fundmi nismën për ndryshimin e ligjit për pyjet dhe kullotat, i cili pritet të kalojë së shpejti në Këshillin e Ministrave.
Në një intervistë për Top Channel, ministri Lefter Koka tha se projektligji përmban dy elementë të rëndësishëm; moratoriumin 10 vjeçar për prerjen e pyjeve dhe kalimin e të gjithë fondit pyjor në menaxhimin e bashkive.
Në draftin që po përgatit, Ministria e Mjedisit e sheh zgjidhjen tek kontrolli i pyjeve përmes kamerave, moratoriumi dhe inkurajimi i importit.Sa i përket plotësimit të nevojave të qytetarëve për ngrohje me dru, në projektligj parashikohet që ky detyrim t’u kalojë bashkive.
“Bashkitë do të kenë mundësi që të fuqizohen ekonomikisht dhe të identifikojnë nevojat e çdo familjeje. Ato do të shpërndajnë lëndën drusore, pa qëllime fitimi,” tha ministri Koka në intervistën për Top Channel.
Megjithatë, banorët e Temalit në Shkodër shprehet skeptikë për këtë nismë të qeverisë shqiptare. Martin Grami, banor i kësaj zone i tha BIRN se qeveria duhet të verifikojë lejet e dhëna dhe të gjejë përgjegjësit e shkatërrimit 20-vjeçar, nëse do të ketë sukses në mbrojtjen e pyjeve.
“Po ta ketë seriozisht, shteti duhet të verifikojë lejet e dhëna,të ballafaqojë banorët, kryepleqtëdhe të kërkohet përgjegjësia e asaj që ka ndodhur apo po ndodh ende,” thotë Grami.