Ministria e Financave bëri të ditur se në vitet 2009-2015, 13 miliardë lekë u janë shpërndarë ish të përndjekurve politikë të regjimit komunist, ndërkohë që detyrimet totale të buxhetit ndaj tyre arrijnë në 47 miliardë lekë.
Gjatë vitit 2015, qeveria shpenzoi 2 miliardë lekë (14 milionë euro) për të kompensuar vuajtjet e ish të burgosurve politikë të regjimit komunist, ose rreth 4 për qind të detyrimit total prej 47 miliardë lekësh që qeveria shqiptare mori përsipër në bazë të një ligji të vitit 2007.
Ministria e Financave publikoi sot të dhëna të detajuara mbi kompensimet e dhëna në periudhën 2009-2015 si dhe rezultatet e deritanishme të krijuara nga ndryshimi i ligjit në vitin 2014, ndryshim që i ndau përfituesit e ligjit në kategori “parësore” dhe “dytësore”. (Kliko këtu për të parë njoftimin e plotë të Ministrisë së Financave.)
Sipas njoftimit, gjatë vitit 2015 përfituan rreth 6,800 ish të përndjekur të ndarë në të dy kategoritë si dhe në “këstet” e ndryshme. Rreth 22 mijë ish-të burgosur politikë dhe trashëgimtarët e tyre aplikuan gjatë vitit 2008 për të përfituar kompensimin e premtuar nga qeveria e asaj kohe.
Ministria e Financave, e cila përpunoi aplikimet dhe kreu llogaritjet mbi fondet që nevojiteshin për këtë kompensim, doli në konkluzionin se nevojiteshin rreth 47 miliardë lekë (335 milionë euro) për të mbyllur procesin e kompensimit.
Që nga koha kur u miratua ligji, qeveria e kaluar duket se tentoi të përfitojë politikisht nga procesi duke alokuar fonde të pakta në përgjithësi në periudhat para zgjedhjeve. Kriteret e përfitimit të vendosura në ligj qenë të tilla që fondi i nevojshëm për kompensim qe relativisht i lartë për t’u përballuar nga buxheti i shtetit. Por praktika iu kthye në bumerang kur një grup ish të përndjekurish politikë organizuan një grevë urie në Tiranë duke kërkuar kompensim më të shpejtë.
Qeveria nuk pranoi të ndryshojë kriteret e kompensimit, siç u kërkua nga disa ish të burgosur, të cilët sugjeruan një skemë më të qëndrueshme pensionesh relativisht të larta për ish-të burgosurit e moshuar, të cilët ka gjasa që do t’i mbyllin sytë pa i parë paratë e kompensimit.
Partia Socialiste në fushatën e saj elektorale të vitit 2009, premtoi kompensim të shpejtë brenda katër vjetëve të mandatit të saj, gjë që nënkuptonte nevojën për të vënë në dispozicion të kompensimit rreth 80 milionë euro në vit, shifër që qeveria nuk e dha. Në vend të kësaj, qeveria aktuale ofroi të njëjtën shumë vjetore prej më pak se 2 miliardë lekësh për kompensimin, por e ndryshoi skemën duke i dhënë prioritet grave ish të burgosura mbi 70 vjeç dhe burrave ish-të burgosur mbi 75 vjeç, ndërsa pjesa tjetër e ish – të burgosurve do të duhet të presë.
Me kuotën aktuale të fondeve të vëna në dispozicion nga buxheti i shtetit, do të nevojiten edhe 17 vjet të tjera për të mbyllur procesin e kompensimit, kohë gjatë së cilës, një pjesë e madhe e ish të dënuarve ka gjasa do të jenë ndarë nga jeta.