Biçikletat e periudhës komuniste po rikthehen në modë si produkte që duhen pasur patjetër në Bullgari dhe Rumani, kryesisht në trendin e të rinjve.
Dekada pas rënies së regjimeve komuniste të bllokut lindor, produktet që ishin dikur të famshme po rikrijohen dhe po rifuten në treg, ndonjëherë me sukses të madh.
Javën e ardhshme, një riprodhim i përmirësuar dhe përditësuar i biçikletës dikur shumë të famshme në Bullgari, Ballkani, do të dalë në shitje.
Biçikletat po nxirren në treg nga prodhuesi origjinal, kompania Balkanvelo.
Themeluar si një fabrikë shtetërore aeroplanësh në vitin 1941, ajo kaloi në prodhimin e biçikletave në vitin 1957.
Kompania filloi prodhimin e biçikletës Ballkani në vitet 1960 dhe shpejt u kthye në një simbol i periudhës socialiste si dhe një dhuratë ëndrrash për fëmijët bullgarë.
Pas rënies së regjimit komunist në vitin 1989, prodhimi i të ashtuquajturës “Balkanche” ndaloi.
Pjesa tjetër e biçikletave të stilit sovjetik me kalimin e kohës fituan statusin e antikave, megjithatë po bëhen aksesorë të kërkuar të kulturës së hipive në Sofje.
Ato gjithashtu mund të gjeten në fshatra gjysmë të braktisur të Bullgarisë, ku kanë mbetur vetëm si mjet i transportit për disa të moshuar.
Prodhimi i ri i Ballkanit vjen si pjesë e projektit “Kthim te rrënjët” nga Balkanvelo, që kompania po e përdor për të kthyer traditat në të tashmen dhe të ardhmen. Biçikleta shitet në dy modele – Komfort dhe Klasik.
Klasiku i ngjan më shumë modelit të periudhës komuniste, që shiti 1.5 milionë artikuj në vitet 1970 dhe 1980. Është e palosshme, i mungojnë marshet dhe ashtu si dikur është e pajisur me frena përpara dhe kundërpedal.
Lajmi rreth rikthimit të Ballkanit ngjall kujtimet e fëmijërisë mes shumë bullgarëve të lindur në fund të shekullit 20.
“Unë e lidh Ballkanin me fëmijërinë time, lagjen dhe miqtë e mi atëherë. Kisha një blu me ndenjëse të gjatë dhe kundërpedal,” kujton 28-vjeçari Borislav.
Ai thotë se do ta blejë nj të re nëse i ngjan modelit të vjetër klasik dhe sapo t’i shohë elementët. “Patjetër që do të marr një me kundërpedal., pasi është diçka e hatashme,” thotë ai.
Në Rumaninë fqinje, Pegas, biçikleta e prodhuar gjatë qeverisjes së diktatorit komunist Çaushesku, gjithashtu është kthyer në treg.
Në vitin 2013, Andrei Botescu, një doktor donte të blinte një Pegas por zbuloi se fabrika në Transilvani ku prodhoheshin kishte ndaluar së prodhuari ato në vitet 1990.
Pasi marka e fabrikës ishte e lirë, ai e regjistroi në emër të vet dhe ngriti biznesin e tij të prodhimit të biçikletave që ishin tepër të përhapura në periudhën komuniste. Një vit më vonë, ai shiti 500 biçikleta, që u dyfishua në vitin 2014 dhe shkoi në 3000 në vitin 2015.
Kërkesa është e lartë, kryesisht me hipive. “Shumica e njerëzve që blejnë një Pagas kanë dëgjuar për të prej prindërve apo gjyshërve kur ishin fëmijë, se këto qenë biçikleta shumë të mira,” thotë Matei Cristescu, 27 vjeç. “Ndaj, vendosa të kem edhe unë një dhe jam shumë i kënaqur”.
Vitin e shkuar Botescu e shiti pjesën kryesore të aksioneve të kompanisë te një investitor rumun. Planet janë të rritet prodhimi duke u dhjetëfishuar në pesë vitet e ardhshme.
Kthimi i Pegas dhe Ballkanit ka bërë jehonë në shumë shtete të Ballkanit ku është përhapur një valë e nostalgjisë për produktet e vjetra dhe programet televizive të periudhës komuniste.
Veshjet, pijet, ëmbëlsirat dhe madje programet komike në TV nga kohët e shkuara janë rishfaqur dhe po tërheqin konsumatorët e rinj.
Sociologët thonë se ndërsa të moshuarit janë ende të dhënë pas simboleve komuniste, të rinjtë i shohin markat nga ajo kohë ndryshe, si diçka e vjetër ose e hatashme.