Presidenti i Kosovës Hashim Thaçi tha se Komisioni i tij i propozuar për të Vërtetën dhe Pajtimin mund të ndihmojë në ndalimin e urrejtjes etnike, megjithatë disa ekspertë kanë vënë në pikëpyetje arsyet e tij për themelimin e këtij organi.
Hashim Thaçi tha në takimin e dytë të Këshillit të tij të propozuar për të Vërtetën dhe Pajtimin në Prishtinë të mërkurën se e vërteta e asaj që ndodhi gjatë luftës duhet të përballet, në mënyrë që njerëzit në Kosovë të mos mbeten peng të të kaluarës.
“Shoqëria kosovare dhe Ballkani në përgjithësi ende është peng i këtyre narrativave të vjetra edhe gjeneratat që kanë lindur pas luftës ende i shohin moshatarët e komunitetit tjetër si armiq dhe si rrezik, jo si një shoqëri për bashkëpunim dhe jetesë të përbashkët”, tha Thaçi në takim.
Ai këmbënguli se krimet e luftës s’mund të mbeten të fshehur.
“Synimi i këtij komisioni do të jetë e vërteta, e vërteta shëron shoqëritë nga hakmarrja dhe urrejtja,” tha ai.
“Brezat e rinj duhet të dinë se çka kanë bërë brezat e mëparshëm, fëmijët të dinë se çka kanë bërë prindërit e tyre,” shtoi ai.
Analistët kanë vënë në pikëpyetje atë që mund të arrijë Komisioni për të Vërtetën dhe Pajtimin në terma praktikë në shoqërinë e ndarë të Kosovës.
Disa kanë vënë në pikëpyetje gjithashtu kohën e lajmërimit të Thaçit, i cili ndodhi ndërsa vazhdonin përgatitjet për paditë e para që do të ngrihen nga Gjykata Speciale me bazë në Hagë, e cila po ngrihet për të gjykuar ish-luftëtarë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës për krime gjatë dhe pas luftës.
Flitet se Thaçi, i cili ishte lideri politik i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës gjatë luftës së viteve 1998-1999, mund të paditet. Ai mohon çdo akuzë.
Nora Ahmetaj e Qendrës për Hulumtim, Dokumentim dhe Publikim me bazë në Prishtinë tha se koha mund të shihet “si një përllogaritje politike, sesa si diçka që synon ndryshim kuptimplotë social”.
“Nëse presidenti dëshiron të ngrejë një Komision për të Vërtetën dhe Pajtimin si pjesë e disa marrëveshjeve politike midis tij dhe komunitetit ndërkombëtar me pretekstin e stabilitetit dhe paqes, them me besimin më të plotë se kjo gjë është e dënuar të dështojë,” shkroi Ahmetaj në një artikull për faqen e internetit Kosova 2.0 të martën.
Ajo tha megjithatë se nuk i kundërshtonte përpjekjet e Thaçit për të ngritur një komision, për aq kohë sa ai është vërtet një organ i pavarur.
“Ky mund të jep një hap përpara, sidomos nëse presidenti është serioz dhe i gatshëm të vendosë peshën e tij politike pas tij,” tha ajo.
Gjykata e re Speciale do të dëgjojë rastet që dalin nga raporti i vitit 2014 i Task Forcës Speciale Investigative të BE-së, u cili tha se zyrtarë të paidentifikuar të UÇK-së do të përballen me padi për një “fushatë persekutimi” kundër serbëve, romëve dhe shqiptarëve të Kosovës që besohet se ishin bashkëpunëtorë të regjimit të Beogradit.
Krimet e dyshuara përfshijnë vrasje, rrëmbime, burgosje të paligjshme dhe dhunë seksuale.
Raporti i Task Forcës Speciale Investigative u autorizua pasi Këshilli i Europës publikoi një hetim në vitin 2011, i cili hidhte dyshimet se disa zyrtarë të lartë të Kosovës, përfshirë edhe Thaçin, ishin përgjegjëse për abuzime të ndryshme të të drejtave të njeriut, gjëra të cilat ai i ka mohuar.