Vendimi i Moldavisë për të anuluar kontratën për energji elektrike me termocentralin e kontrolluar nga rusët në Transnjistria si dhe për të nënshkruar një kontratë me një kompani ukrainase ka shkaktuar përplasje të reja me krahinën rebele.
Një marrëveshje e nënshkruar nga qeveria pro-Europiane e Moldavisë për të blerë energji elektrike nga Ukraina në vend të një termocentrali të kontrolluar nga rusët dhe që gjendet në rajonin e ndarë të Transnjistrias shkaktoi akuza të ashpra nga Tiraspol, kryeqendra e këtij rajoni.
Ministria e Ekonomisë së Moldavisë të hënën tha se vendi do të furnizohet me energji tani nga kompania DTEK, e cila është nën pronësinë e miliarderit ukrainas Rinat Ahmetov.
Ministria tha se kompania ukrainase ofroi një çmim më të ulët se sa termocentrali Cuciurgan, i cili gjendet në rajonin e Trasnjistrias dhe operohet nga kompania ruse Inter Rao. Moldavia thotë se marrëveshja e re do t’i kursejë 300 milionë lei, (rreth 1.5 milionë euro).
Por vendimi është interpretuar si lëvizje politike në Tiraspol, kryeqendra e rajonit separatist, ku qeveria pritet të humbasë 100 milionë dollarë në vit, pagesa që deri tani Moldavia i ka bërë për energjinë elektrike të ofruar nga termocentrali Cuciurgan, aseti më i rëndësishëm ekonomik i Transnjistrias.
Ministri i Ekonomisë në rajonin separatist, Sergey Obolonik, akuzoi Moldavinë se e ka nënshkruar marrëveshjen për arsye politike dhe se e ka manipuluar tenderin.
“Nuk pati tender për shkak se procesi u shoqërua me parregullsi serioze,” tha ai. Sipas Obolonik, “pala moldave qëllimisht kreu shkelje për të përjashtuar nga tenderi prodhuesin rus të energjisë elektrike.” Obolonik tha se qeveria e Kishinjevit është përpjekur të bëjë presion mbi Tiraspolin për të lejuar krijimin e një pike kontrolli kufitar mes Ukrainës dhe rajonit separatist.
Kryeministri i Moldavisë Pavel Filip tha në një debat televiziv të martën se ai nuk sheh probleme me kontratën e re për shkak se ukrainasit ofruan një çmim më të mirë.
“Transnjistrianët nuk e pëlqejnë faktin se ne hoqëm dorë nga marrëveshja me Cuciurgan dhe se pavarësisht se çfarë bëjmë ne, ata do të na kritikojnë,” tha ai.
Ai tha se në fund të vitit 2018 Moldavia do t’ia dalë të zgjidhë problemet e saj me gazin për shkak se Banka Europiane e Investimeve dhe Banka Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim, BERZH, kanë rënë dakord të financojnë zgjerimin e gazsjellësit Iasi-Ungheni drejt Kishinjevit.
Marrëveshja me kompaninë ukrainase të energjisë vjen paralelisht me diskutimet mes Moldavisë dhe Kievit për krijimin e një pike të përbashkët të kontrollit kufitar në zonën Cuciurgan-Pervomaisk në mënyrë që të luftojnë kontrabandën.
Tiraspol e kundërshton këtë sepse beson se marrëveshja do të sjellë një bllokadë ndaj krahinës dhe mund të shkaktojë përleshje mes policisë së Moldavisë dhe forcave të sigurisë së rajonit separatist.
“Prania e tyre mund të gjenerojë një konflikt mes popullit të Transnjistrias dhe forcave të sigurisë së Moldavisë. Është si një koklejl molotov që dikush po e përgatit,” deklaroi ministri i jashtëm i Transnjistrias Vitaliu Ignatiev javën e kaluar gjatë një takimi mes udhëheqësit të rajonit separatist Vadim Kresnoselski dhe presidentit të Moldavisë Igor Dodon.
Dodon dhe Krasnoselski janë që të dy prorusë dhe janë takuar shpesh që nga fillimi i këtij viti. Ata ranë dakord me propozimin e Ministrit të Jashtëm të Austrisë Sebastian Kurz, i cili drejton Organizatën për Siguri dhe Bashkëpunim në Europë, OSBE dhe bisedimet mes Moldavisë dhe Transnjistrias, për të thirrur një takim për të diskutuar pikën e re kufitare mes Moldavisë dhe Ukrainës.