Paketa e propozuar e presidentit amerikan prej 1.9 trilion dollarësh do të sigurojë stimul të madh për ekonominë. Rritja ekonomike që do të vijë nga kjo do të gjenerojë të ardhura të konsiderueshme nga taksat, jo vetëm për qeverinë federale, por edhe për shtetet dhe komunat që tani janë të uritura për fondet që u nevojiten për të siguruar shërbime thelbësore.
Presidenti amerikan Joe Biden ka propozuar një plan shpëtimi prej 1.9 trilionë dollarësh për të ndihmuar ekonominë amerikane të rimëkëmbet nga pandemia. Shumë republikanë e kundërshtojnë atë, të konsumuar papritmas nga feja fiskale që ata në mënyrë jozyrtare braktisin sa herë që partia e tyre kontrollon Shtëpinë e Bardhë. Uljet masive të taksave të Partia Republikane u dhuroi miliarderëve dhe korporatave në 2017 rezultuan në deficitet më të larta fiskale të regjistruara ndonjëherë, jashtë një periudhe recesioni të thellë ose lufte. Por investimi dhe rritja e premtuar nuk u materializuan kurrë.
Ndryshe nga kjo, plani i propozuar i Biden është urgjentisht i nevojshëm. Të dhënat e publikuara së fundmi tregojnë një ngadalësim të rimëkëmbjes së Amerikës si për sa i përket PBB-së ashtu edhe punësimit. Ka prova mbizotëruese që paketa e rimëkëmbjes do të sigurojë stimul të madh për ekonominë dhe se rritja ekonomike do të gjenerojë të ardhura të konsiderueshme nga taksat, jo vetëm për qeverinë federale, por edhe për shtetet dhe komunat që tani janë të uritura për fondet që u nevojiten për të siguruar shërbimet thelbësore.
Kundërshtarët e planit të Biden gjithashtu paralajmërojnë edhe kundër inflacionit – një kërcënim që është më shumë fantzi sesa kërcënim real në ditët e sotme. Në fakt, disa të dhëna sugjerojnë se pagat mund të bien në pjesë të ekonomisë. Por nëse inflacioni shfaqet, SHBA-ja ka gati mjete monetare dhe fiskale.
Sigurisht, ekonomia do të ishte më mirë pa norma interesi zero. Do të ishte gjithashtu më mirë nëse politikëbërësit do të rrisnin taksat duke vendosur tarifa për ndotjen dhe duke rivendosur progresivitet më të madh në sistemin e taksave. Nuk ka asnjë arsye të vlefshme pse amerikanët më të pasur duhet të paguajnë taksa më të ulëta sesa ata që janë nuk janë aspak të pasur. Duke qenë se amerikanët e pasur kanë qenë më pak të prekur, nga ana mjekësore ose ekonomike, nga pandemia e koronavirusit, sistemi regresiv i taksave të Amerikës nuk është dukur kurrë më i shëmtuar.
Ne kemi parë se si pandemia ka shkatërruar disa sektorë të ekonomisë, duke çuar në nivele të larta mbylljesh firmash, veçanërisht midis bizneseve të vogla. Ekziston një rrezik real që mosmiratimi i një pakete të madhe rimëkëmbjeje të shkaktojë një dëm të madh dhe ndoshta afatgjatë. Kjo sepse performanca e dobët ekonomike shton ankthin ekonomik (duke e shtuar ankthin e shkaktuar nga vetë pandemia), duke çuar në një spirale në rënie, në të cilën sjellja parandaluese ul konsumin dhe investimet, duke dobësuar më tej ekonominë.
Në fakt, pavarësisht nga shkaku, bilancet e dobëta dhe dështimet e biznesit ushqejnë një sëmundje ngjitëse që do të infektojë të gjithë ekonominë, me efekte të fuqishme që do të hyjnë në lojë më pas. Mbi të gjitha, firmat që kanë falimentuar gjatë pandemisë nuk do të rimarrin vetë veten kur COVID-19 të vihet nën kontroll.
Fakti që COVID-19 është një pandemi – me përmasa globale – i bën gjërat edhe më keq. Ndërsa të dhënat më të mira të disponueshme sugjerojnë se shumë vende dhe tregje në zhvillim nuk janë goditur aq keq sa njerëzit druheshin se do të ndodhte një vit më parë, ngadalësimi i paparë i ekonomisë globale nënkupton zbutjen e kërkesës për eksporte amerikane.
Vendet e varfra nuk kanë burimet që kanë vendet e zhvilluara për të mbështetur ekonomitë e tyre. Kina luajti një rol të madh në rimëkëmbjen nga kriza financiare globale e vitit 2008; por edhe pse ishte e vetmja ekonomi e madhe që u rrit në vitin 2020, rimëkëmbja e saj ishte dukshëm më e dobët sesa pas asaj të krizës së vitit 2008 (kur rritja vjetore e PBB-së tejkaloi 9% dhe 10% respektivisht në vitin 2009 dhe 2010). Kina po lejon gjithashtu që tepricat e saj tregtare të rriten, duke siguruar më pak shtysë për rritjen globale.
Për shkak se plani i Biden-it përfshin tiparet kryesore të asaj që duhet bërë, ai premton të sjellë shpërblime të mëdha. Një përparësi e parë është të garantojë që fondet janë në dispozicion për të luftuar pandeminë, për të mundësuar fëmijët të kthehen në shkollë dhe për të lejuar që shtetet dhe lokalitetet të vazhdojnë të ofrojnë shërbime shëndetësore, arsim dhe shërbime të tjera nga të cilat varen njerëzit. Zgjatja e ndihmës së papunësisë jo vetëm që do të ndihmojë të prekurit. Duke ofruar siguri, kjo do të çojë në një rritje të shpenzimeve, me përfitime në të gjithë ekonominë.
Moratoriumi për dëbimet deri më 31 mars dhe ndihma për familjet me të ardhura të ulëta gjithashtu do të inkurajojë shpenzimet. Në përgjithësi, është vërtetuar se të varfrit kanë një prirje të lartë për të konsumuar, kështu që një paketë e drejtuar në rritjen e të ardhurave në fund (përfshirë rritjen e pagës minimale, kreditë e fëmijëve dhe kredinë e fituar të tatimit mbi të ardhurat) do të ndihmojë në rimëkëmbjen e ekonomisë.
Nën drejtimin e presidentit Donald Trump, programet që përqendroheshin te bizneset e vogla nuk ishin aq efektive sa mund të ishin dhe duhej të ishin – pjesërisht për shkak se shumë para shkuan për biznese që nuk ishin vërtet të vogla, dhe pjesërisht për shkak të një problemi të shpejtë administrativ. Duket se administrata Biden po i ndreq këto probleme. Nëse është kështu, zgjerimi i ndihmës për bizneset jo vetëm që do të ndihmojë në një periudhë afatshkurtër, por gjithashtu do ta vendosë ekonominë në një pozicion të mirë ndërsa pandemia zbehet.
Ekonomistët pa dyshim që do të argumentojnë çdo tipar të këtij programi – sa para duhet të shkojnë këtu ose atje; cili duhet të jetë pragu për marrjen e përfitimeve në para; dhe shkaktarët optimalë për zvogëlimin e programit të ndihmës së papunësisë. Njerëzit e arsyeshëm nuk mund të mos bien dakord për këto detaje. Rregullimi i tyre është pjesë e gjërave për të cilat bëhet kompromis politik.
Por aty ku nuk duhet të ketë mosmarrëveshje është fakti se nevojiten urgjentisht shuma të mëdha parash dhe se kundërshtimi i kësaj është njëkohësisht i pashpirt dhe i rrezikshëm.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate. Nuk mund të ripublikohet pa lejen e Project Syndicate. Biden Goes Big