Grumbullimi i forcave ruse pranë kufirit të Ukrainës ka shtuar frikën e një lufte të re. Por konflikti nuk është i ri, dhe as objektivat e Rusisë. Ukraina, e cila është kontrolluar ose shtypur drejtpërdrejt nga qeveritë me bazë në Moskë për shekuj me radhë, dëshiron që NATO-ja ta mbrojë atë nga inkursionet e ardhshme ruse, si ai që Kremlini filloi në vitin 2014. Por presidenti rus Vladimir Putin po kërkon që NATO-ja të premtojë se nuk do të zgjerohet në çdo vend tjetër të Evropës Lindore që kufizohet me Rusinë (e cila tashmë ndan një kufi me pesë vende anëtarë të NATO-s).
NATO-ja, e udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara, po e refuzon kërkesën e Putinit me arsyetimin se të gjitha vendet kanë të drejtë të vendosin për fatet e tyre. Por mbrojtja e pavarësisë së Ukrainës nuk është aq e drejtpërdrejtë sa duket. Ekziston një asimetri midis kostos që Rusia është e gatshme të paguajë për të kontrolluar Ukrainën dhe kostos që vendet e NATO-s janë të gatshme të paguajnë për ta mbrojtur atë nga sundimi rus.
Rusia ka pak aleatë, ndërsa NATO-ja përfshin 30 nga vendet më të pasura në botë, shumë prej të cilave kanë ushtri të modernizuara. Megjithatë, gjatë 200 viteve të fundit, Rusia ka arritur – pothuajse gjithmonë përmes forcës dhe agresionit – të përdorë vendet e vogla fqinje për t'u mbrojtur kundër vendeve të Evropës Perëndimore që mund ta kërcënojnë atë.
Putin e sheh peizazhin e sotëm gjeopolitik në të njëjtën mënyrë. Ai shqetësohet se, që nga rënia e Bashkimit Sovjetik, amortizatori perëndimor i Rusisë është reduktuar në Bjellorusi. Mbajtja e Ukrainës brenda sferës së ndikimit të Kremlinit është kështu kritike për strategjinë e tij për të garantuar sigurinë kombëtare të Rusisë dhe për të rritur pozitën e saj gjeopolitike.
Shumica e vendeve anëtare të NATO-s, përfshirë SHBA-në, pothuajse me siguri nuk kanë të njëjtin nivel motivimi si Putini. Për më tepër, historia ka treguar se sa e vështirë është të sigurohet pavarësia e shteteve me fqinjë të mëdhenj ndërluftues. Gjatë Luftës së Ftohtë, SHBA-ja luftoi një luftë të kushtueshme për të ruajtur pavarësinë e Koresë së Jugut. Më pas luftoi një luftë edhe më të kushtueshme për të mbajtur Vietnamin e Jugut të pavarur dhe dështoi. Gjithsesi, ato dy luftëra në Azi zgjatën 20 vjet dhe kushtuan rreth 1.2 trilion dollarë, duke shkaktuar më shumë se 90,000 vdekje ushtarësh amerikanë.
SHBA-ja kohët e fundit ka rimësuar disa nga mësimet nga ato luftëra të mëparshme. Vitin e kaluar, ajo u tërhoq nga Afganistani pas 20 vitesh dështimi për të vendosur rendin politik ose një ekonomi kombëtare funksionale. Para se personeli perëndimor të largohej nga vendi, ai tashmë ishte rimarrë nga talebanët. Dhe megjithëse Afganistani është shumë i ndryshëm nga Ukraina, e vërteta është se publiku amerikan ka pak oreks për një tjetër fushatë ushtarake të huaj.
Këto fakte i di mirë Putini, një lider autoritar i cili nuk ndrydhet nga opinioni publik vendas për mënyrën se si janë homologët e tij perëndimorë. Ndërsa SHBA-ja dhe aleatët e saj do ta kenë të vështirë të bindin votuesit se një luftë për të mbrojtur Ukrainën ia vlen, Putini mund të përfitojë nga fakti se nacionalizmi rus është rritur vazhdimisht vitet e fundit. Vlerësimi për Putinin u rrit pas aneksimit të Krimesë nga Rusia në 2014.
Në fakt, mbështetja për Putinin ka rënë ndjeshëm që atëherë, dhe publiku rus duket të jetë i kujdesshëm ndaj luftës në Ukrainë. Por Putini e di nga episodet historike, si Zia e Madhe Sovjetike, se është e mundur të imponohen kosto të konsiderueshme mbi popullsinë ruse për të arritur objektiva të mëdha politike.
Për më tepër, sjellja e vetë NATO-s mund të ketë forcuar vendosmërinë e Putinit për të ndjekur një strategji agresioni. Kur GDP-ja ruse dhe shpenzimet ushtarake ishin në nivelet më të ulëta të të gjitha kohërave pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik, NATO-ja nuk u shpërbë, edhe pse ishte krijuar për qëllimin e qartë të frenimit të Luftës së Ftohtë. Në vend të kësaj, ajo u zgjerua për të përfshirë ish-satelitët e Bashkimit Sovjetik në Evropën Qendrore dhe Lindore – madje edhe tre ish-republika sovjetike.
Në vitin 2008, PBB-ja ruse dhe shpenzimet ushtarake ishin rikuperuar, dhe Franca dhe Gjermania kishin filluar të shprehnin rezerva për provokimin e Rusisë duke ftuar Ukrainën dhe Gjeorgjinë të anëtarësoheshin në NATO. Kjo i vuri ata në mosmarrëveshje me administratën e presidentit amerikan George W. Bush dhe u ra dakord që NATO-ja do të bënte një premtim të paqartë për anëtarësimin e ardhshëm të Ukrainës (Kompromisi i Bukureshtit).
Disa muaj më vonë, Rusia pushtoi Gjeorgjinë dhe Perëndimi bëri pak rezistencë. Për më tepër, kjo fitore strategjike për Putinin përkoi me një bum ekonomik, dhe e gjithë kjo ndihmoi në forcimin e fuqisë së tij politike.
Nga këndvështrimi i Putinit, NATO-ja ka të ngjarë të pranojë Ukrainën herët a vonë nëse mendon se Rusia nuk do të luftojë më për ta parandaluar këtë. Por nëse Rusia demonstron në mënyrë të besueshme se do të luftojë për kontrollin e Ukrainës, një nga dy gjërat mund të ndodhë: Perëndimi do të negociojë për paqen; ose do të ketë një luftë që NATO-ja do të ketë pak oreks për ta luftuar. Sido që të jetë, kërcënimi i besueshëm për një luftë maksimizon shanset e Putinit për ta mbajtur Ukrainën në sferën e ndikimit të Rusisë
SHBA-ja, historikisht përkrahësi më i hapur i zgjerimit të NATO-s, duhet ta vlerësojë me mautir situatën. Rusia do të luftojë, dhe nëse SHBA-ja nuk mund të tregojë me besueshmëri se do të luftojë gjithashtu, Ukraina nuk do të jetë në gjendje të shpëtojë nga ndikimi rus dhe të jetë vërtet e pavarur. Në skenarin më të keq, SHBA-ja dhe Perëndimi, të pavendosur dhe me gjysmë zemre, përfundojnë në një luftë që përfundimisht do ta braktisin, me ukrainasit që mbajnë peshën kryesore të kostove njerëzore dhe ekonomike.
Ndërsa disa në Perëndim po tregojnë shenja pranimi të realiteteve të ashpra të ditëve të sotme, të tjerë argumentojnë se çdo vullnet për të arritur një marrëveshje me Putinin do të ishte i barabartë me zbutjen e kryeministrit britanik Neville Chamberlain ndaj Gjermanisë naziste në Mynih. Kjo nuk është e saktë. Parandalimi i një lufte është gjëja më e mirë që SHBA-ja dhe aleatët e saj mund të bëjnë për të ruajtur mirëqenien e Ukrainës, nëse jo idealin e pavarësisë së plotë.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate. Nuk mund të ripublikohet pa lejen e Project Syndicate. The West Must Accept Reality in Ukraine
