Parashikimi se si inteligjenca artificiale gjeneruese mund të ndikojë në demokraci është një sfidë e madhe, duke pasur parasysh se aplikimet e saj potenciale janë ende kryesisht të panjohura – dhe duken, praktikisht, të pakufishme. Ndërsa mjetet e ngushta të inteligjencës artificiale, të dizajnuara për detyra specifike si rakordimi i të dhënave të votuesve, janë tashmë në përdorim në vende të ndryshme, ndikimi i AI gjeneruese është më i vështirë për t'u parashikuar. Kjo teknologji nuk është thjesht një aplikacion tjetër, si një platformë e mediave sociale, por një teknologji themelore më shumë e ngjashme me shfaqjen e vetë internetit. Ajo do të ndikojë në demokraci si drejtpërdrejt, duke transformuar mekanikën e zgjedhjeve dhe qeverisjes, ashtu edhe në mënyrë indirekte, pasi kërcënon të zhvendosë vetë themelet e ekosistemeve të informacionit, besimin e publikut dhe opinionin.
Për sa i përket ndikimit të drejtpërdrejtë, AI gjeneruese mund të revolucionarizojë politikëbërjen duke mundësuar një kuptim më të saktë dhe të nuancuar të rezultateve të mundshme të politikave. Organizatat si Climate Change AI, për shembull, tashmë e përdorin këtë teknologji për të eksploruar se si “rrugët, rrjetet e energjisë dhe rrjetet e ujit duhet të projektohen për të llogaritur frekuencën dhe ashpërsinë në rritje të ngjarjeve ekstreme të motit”. Agjencitë e zbatimit të ligjit e përdorin atë për mbikëqyrje dhe policim parashikues. Kohët e fundit, avokatët dhe gjyqtarët kanë filluar të përdorin AI gjeneruese si ChatGPT për t'i ndihmuar ata në paraqitjen e çështjeve dhe madje edhe në nxjerrjen e vendimeve gjyqësore.
Ndërkohë, shqetësimet po rriten në lidhje me mënyrën se si AI gjeneruese do të ndikojë në zgjedhje. Të paktën 45 vende do të mbajnë zgjedhje në vitin 2024, duke përfshirë garat me pasoja globale në Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimin Evropian.
Ndërsa AI tashmë po ndihmon për të përmirësuar administrimin zgjedhor, AI gjeneruese mund të sjellë paragjykime dhe pasiguri të reja. Sistemi zgjedhor shumë i decentralizuar i Amerikës, për shembull, përfshin 10,000 juridiksione, me çdo shtet që mban të dhëna të veçanta zgjedhësish që duhet të përditësohen vazhdimisht ndërsa votuesit lëvizin, vdesin ose bëhen ligjërisht jo të përshtatshëm. Sistemet e ngushta të inteligjencës artificiale tani përdoren gjerësisht në këtë proces dhe, ndërkohë që ato mund të rrisin efikasitetin, provat e hershme sugjerojnë se algoritmet e përdorura për të mbajtur listat e votuesve hasin vështirësi me emrat aziatikë dhe mund të jenë të njëanshme kundër pakicave në përgjithësi. Paragjykime të ngjashme janë identifikuar në përdorimin e AI për verifikimin e nënshkrimit, një kërkesë e zakonshme për fletëvotimet e dërguara me postë.
Por ndikimi i AI mund të shtrihet lehtësisht përtej administrimit të zgjedhjeve. AI mund të përdoret gjithashtu për të ndihmuar në formësimin e rregullave dhe strukturave zgjedhore, duke ndikuar në konkurrencën e zgjedhjeve, shkallën e polarizimit politik, pjesëmarrjen e votuesve dhe stimujt e kandidatëve. Rreth 90% e zonave të Kongresit të SHBA-së konsiderohen “të sigurta” nga një perspektivë partiake – që do të thotë se rezultati është zakonisht i parashikueshëm, duke favorizuar ose republikanët ose demokratët. Tani ka dhjetëra aplikacione që ndihmojnë ligjvënësit. Ndërsa programet e avancuara të inteligjencës artificiale gjeneruese mund të përdoren për të përmirësuar drejtësinë dhe përfaqësimin e sistemit politik të SHBA-së, ato po aq lehtë mund të mundësojnë edhe më shumë sulme represive partiake nga pushtetarët politikë, duke mbrojtur më tej partitë dhe kandidatët nga konkurrenca e vërtetë.
AI gjeneruese mund të lehtësojë reforma të tjera strukturore. Vendet evropiane, për shembull, përdorin një përzierje të votimit të mbyllur dhe preferencial. Ndryshe nga kjo, SHBA-ja përdor rajone me një anëtar të vetëm që i fiton të gjitha. Reformatorët që kërkojnë të promovojnë moderimin dhe të ulin debatin polarizues të reformave të tilla si votimi me zgjedhje të renditur, zgjedhjet paraprake të hapura dhe përfaqësimi proporcional. Megjithatë, ndikimi i mundshëm i këtyre ndryshimeve në mjedise dhe kontekste të ndryshme politike, dhe efektet e tyre të mundshme të ndërveprimit kur kombinohen, mbeten të paqarta. Inteligjenca artificiale gjeneruese mund të hedhë dritë mbi këto dinamika komplekse, duke rritur aftësinë tonë për të vlerësuar efektet afatgjata të reformave zgjedhore.
Ndërsa këto ndryshime do të ndikonin drejtpërdrejt në mekanikën e demokracisë, efektet indirekte janë ndoshta më shqetësuese. Inteligjenca artificiale ka të ngjarë të prishë thellësisht tregjet e punës, me të gjitha pasojat politike. Ajo gjithashtu mund të riformësojë ekosistemet e informacionit ku mbështeten qeveritë, kandidatët dhe votuesit. Inteligjenca artificiale gjeneruese mund të rezultojë një aset i vlefshëm për gazetarët, duke përmirësuar detyrat si p.sh përmbledhja e seancave dëgjimore të qeverisë, organizimin e kontributeve nga burime të ndryshme dhe madje asistimin në hartimin dhe redaktimin e artikujve. Por kjo mund të bëjë gjithashtu që më shumë gazetarë të pushohen nga puna.
Platformat e mediave sociale mund të përdorin AI për të moderuar përmbajtjen në internet, duke luftuar përhapjen e dezinformatave zgjedhore dhe duke kursyer mbikëqyrësit e përmbajtjes nga detyra shpesh traumatike e kontrollit të përmbajtjes fyese në internet. Por AI gjeneruese gjithashtu pothuajse me siguri do të përkeqësojë krizën e sotme të dezinformimit, duke e bërë më të lehtë krijimin e përmbajtjes shumë të personalizuar, bindëse që mund të testohet, modifikohet, përshtatet dhe synohet në të gjitha mediat. Në prill, Partia Republikane publikoi reklamën e saj të parë të sulmit të krijuar nga AI kundër presidentit të SHBA-së Joe Biden. Nuk është e pamend të imagjinosh një peizazh politik të përmbytur me reklama të prodhuara me çmim të ulët (ose edhe podkaste) duke përdorur zërat ose imazhet e burimeve të besuara dhe të krijuara për të manipuluar audienca specifike, duke përdorur histori personale në internet për të identifikuar dhe shfrytëzuar dobësitë psikologjike. Nëse kjo është vërtet diçka që sjell një ndryshim të rëndësishëm në mënyrën aktuale të të bërti ose menduarit diçka, kjo mbetet për t'u parë.
Kapaciteti i AI gjeneruese për të krijuar dezinformata bindëse në shumë gjuhë mund të jetë gjithashtu një ndihmë për kundërshtarët e huaj, të cilët më pas hasnin pengesën e gjuhës. Në të njëjtën kohë, përkrahësit e pro-demokracisë mund t'i përdorin këto mjete për të zhvilluar mesazhe më bindëse anti-autoritare, të drejtuara nga komunitetet më të cenueshme.
Thënë kështu, megjithëse AI mund të gjenerojë përmbajtje, ajo ende kërkon që shpërndarësit si Facebook të arrijnë një audiencë. Laboratorët e AI dhe platformat e mediave sociale duhet të punojnë së bashku për të zhvilluar mekanizma efektivë për të parandaluar përhapjen e dezinformatave.
Është e rëndësishme të theksohet se këto modele themelore të mësimit të gjuhës janë po aq të njëanshme sa korpusi i historisë njerëzore mbi të cilën ata janë trajnuar. Si të tilla, ata favorizojnë kulturat me një sasi më të madhe materialesh të shkruara dhe të digjitalizuara (anglishtja dhe kantonishtja janë gjuhët e preferuara), dhe historitë e pushtuesve janë të mbipërfaqësuara. Paragjykime të tilla mund të jenë jashtëzakonisht të rrezikshme, veçanërisht në një kohë kur polarizimi politik është në rritje në të gjithë demokracitë liberale dhe 40% e amerikanëve mohojnë rezultatin e zgjedhjeve presidenciale të vitit 2020.
Në thelbin e saj, demokracia varet nga besimi i qytetarëve si te liderët ashtu edhe tek institucionet për të përfaqësuar interesat e tyre. Por besimi është i brishtë dhe duhet ruajtur. Ndërsa AI gjeneruese mund të ofrojë përfitime të rëndësishme në fusha të tilla si mjekësia, prodhimi dhe arsimi, ndikimi i saj në demokraci duhet të konsiderohet me kujdes. Përndryshe, do të dëmtojë, në vend që të forcojë, sundimin e popullit.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate, 2016. Ripublikimi mund të bëhet vetëm me lejen e Project Syndicate. Will Generative AI Make or Break Democracy?